28 Mawrth 2024

Mae sefydliadau yng Ngorllewin Cymru a all helpu i wella eich iechyd a lles cyffredinol wedi llofnodi siarter yn ymrwymo i wneud hynny. 

Yn ein Uwchgynhadledd Model Cymdeithasol ar gyfer Iechyd a Lles diweddar, llofnododd arweinwyr o Fwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda, Cynghorau Sir Caerfyrddin, Ceredigion a Phenfro, a sefydliadau fel Llywodraeth Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru, Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant (PCYDDS), ynghyd â sefydliadau gwirfoddol rhanbarthol yr un siarter gan ddangos ymrwymiad ar y cyd i adeiladu a chefnogi cymunedau iachach. 

Mae’r Siarter Model Cymdeithasol ar gyfer Iechyd a Lles (SMfHW) a’i egwyddorion, yn canolbwyntio ar gamau gweithredu i leihau anghydraddoldebau iechyd, gan alluogi pobl a chymunedau i gael mwy o reolaeth dros eu hiechyd er mwyn cyflawni a chynnal yr iechyd gorau posibl. Mae'r model hwn yn hyrwyddo atal, adnabod afiechyd yn gynnar ac ymyrraeth amserol.

Mae hefyd yn amlygu bod y gofynion ar gyfer iechyd a rhagolygon ar gyfer iechyd da yn gyfrifoldeb i bawb, gan gynnwys gwasanaethau iechyd, llywodraethau, awdurdodau lleol, y sector gwirfoddol, diwydiant, y byd academaidd, cymunedau ac unigolion eu hunain.

Dywedodd Dr Ardiana Gjini, Cyfarwyddwr Iechyd Cyhoeddus Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda:

"Darparodd yr uwchgynhadledd lwyfan ar gyfer sgwrs ystyrlon ac archwilio cydweithio pellach. Roedd yn atgyfnerthu ein hymrwymiad, ochr yn ochr â'n partneriaid, i gymhwyso Egwyddorion SMfHWB a gweithio'n uniongyrchol gyda chymunedau i wella iechyd a lles ledled Cymru.

Edrychwn ymlaen at weithio gyda’n partneriaid i wreiddio’r egwyddorion a chyflawni ymrwymiad y siarter, gan gofleidio ymagwedd system gyfan at iechyd a lles.” 

Cyfrannodd arbenigwyr o’r DU at yr uwchgynhadledd a darparu mewnwelediadau gwerthfawr i wahanol agweddau ar iechyd a lles. 

Trafododd Cormac Russell, Cyfarwyddwr Sefydlu Datblygu Anogaeth, effeithiau dinistriol arwahanrwydd cymdeithasol a'r angen i gael eu harwain gan bobl: "Mae gan gymunedau'r potensial i fod yn brif grewyr iechyd a lles lleol. Gall sefydliadau lleol ategu a chefnogi dyfeisgarwch cymunedol trwy fuddsoddi mewn datblygu cymunedol. Mae cymaint o bethau gwych eisoes yn digwydd mewn cymunedau lleol yng Nghymru y gall sefydliadau lleol eu galluogi i gael mwy o effaith - nid yw hyn i gyd yn gofyn am ddiwylliant o gyflawni."

Ychwanegodd yr Athro Syr Michael Marmot, Athro Epidemioleg yng Ngholeg Prifysgol Llundain (UCL) a Chyfarwyddwr Sefydliad Ecwiti Iechyd UCL, "Nid yw anghydraddoldebau iechyd yn anochel; maent yn ganlyniad i'r amodau y cawn ein geni, tyfu, byw, gweithio ac heneiddio ynddynt." Dangosodd ei gyflwyniad, trwy ddata, y bwlch enfawr nid yn unig mewn disgwyliad oes, ond mewn llawer o feysydd sy'n effeithio ar les gan gynnwys addysg a biliau ynni. Galwodd ar y rhai sy'n mynychu ac ar draws y DU am angen brys i fynd i'r afael â'r bylchau hyn gyda'i gilydd i wella iechyd y cyhoedd.

Ymhlith y siaradwyr nodedig eraill roedd Marie Brousseau-Navarro, Dirprwy Gomisiynydd a Chyfarwyddwr Iechyd yn Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol Cymru, y Cynghorydd Jane Tremlett, Aelod Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol Cyngor Sir Caerfyrddin, yr Athro Phil Kloer, Prif Weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda, Jessica Bickerton, Prif Weithredwr Cymdeithas Gwasanaethau Gwirfoddol Sir Benfro (PAVS) a’r Cynghorydd Neil Prior, Aelod o Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Sir Benfro a Chabinet Sir Benfro. Rhannodd pob siaradwr eu safbwyntiau ar yr heriau a’r cyfleoedd yn lleol.

I gael rhagor o wybodaeth ewch i Model Cymdeithasol ar gyfer Iechyd a Lles Diffiniad ac egwyddorion - Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda.