Darparu Rheolaeth Asthma Llwyddiannus yn Ysgolion Cynradd Sir Benfro

11 Chwefror 2025

Mae rhaglen adolygu asthma yn ysgolion Sir Benfro yn gwella bywydau o ddydd i ddydd plant ag asthma ac yn grymuso teuluoedd i reoli'r cyflwr yn effeithiol.

Mae prosiect Asthma Ysgolion Cynradd Clystyrau Gogledd a De Sir Benfro wedi cyflawni canlyniadau gwych, gan ddarparu rheolaeth asthma hanfodol a chefnogaeth yn uniongyrchol o fewn ysgolion cynradd.

Mae’r rhaglen arloesol hon, sy’n cael ei chyflwyno gan fferyllydd clinigol sy’n arbenigo mewn gofal anadlol, yn darparu cymorth ac addysg i blant ag asthma neu symptomau tebyg i asthma mewn 52 o ysgolion cynradd yn Sir Benfro. Gyda mynediad uniongyrchol at gofnodion clinigol, mae'r tîm gofal iechyd yn gallu darparu asesiadau asthma manwl i blant a theuluoedd a'u haddysgu yn yr ysgol gyfarwydd.

Wedi’i ariannu gan Glystyrau Gogledd a De Sir Benfro, mae’r prosiect hwn yn helpu plant, teuluoedd, a’r GIG i reoli effaith gynyddol cyflyrau anadlol

“Nid mater o wella’r bywyd o ddydd i ddydd i blant â symptomau asthma yn unig yw hyn; mae'n ymwneud â'u grymuso nhw a'u teuluoedd i reoli'r cyflwr yn effeithiol, ”esboniodd y fferyllydd clinigol anadlol.

“Rydyn ni'n gwneud y mwyaf o'u rheolaeth symptomau trwy weithio'n uniongyrchol yn y mannau lle mae plant yn teimlo'n fwyaf cyfforddus. Dangosodd ein gwaith, trwy gydweithio agos, y gallem weithredu newidiadau ystyrlon, hirdymor i reoli asthma.”

Ers i’r prosiect ddechrau ym mis Medi 2023, mae wedi grymuso bron i 400 o blant yn Sir Benfro i fyw’n dda gyda’u cyflwr yn hytrach na dioddef ohono.

Cafodd triniaeth dros 60% o blant ei haddasu yn seiliedig ar Ganllawiau Asthma Pediatrig Cymru Gyfan ddiweddaraf i sicrhau eu bod yn derbyn y gofal gorau. Hyfforddwyd pob plentyn hefyd ar sut i ddefnyddio ei anadlydd yn gywir a rhoddwyd cynllun personol iddynt i reoli symptomau sy'n gwaethygu, a rannwyd gyda'u rhieni a'r ysgol. Mae’r prosiect hefyd yn cefnogi’r defnydd o ‘anadlwyr gwyrdd’ sy’n darparu triniaeth effeithiol wrth fod yn fwy caredig i’r amgylchedd.

Aeth y canlyniadau hyn i’r afael yn uniongyrchol â’r materion allweddol a amlygwyd yn Adolygiad Cenedlaethol 2014 o Farwolaethau Asthma (NRAD), megis ymwybyddiaeth wael o risgiau, defnydd isel o feddyginiaeth atal, gorddibyniaeth ar anadlwyr lliniaru, technegau anadlydd anghywir, a diffyg cynlluniau rheoli ar gyfer symptomau sy’n gwaethygu.

Mae rhieni wedi canmol y rhaglen, gyda llawer yn dweud ei bod wedi gwella eu dealltwriaeth o feddyginiaethau asthma ac wedi rhoi mwy o hyder iddynt reoli cyflwr eu plentyn. Dywedodd un o’r rhieni, “Mae hwn yn wych ar gyfer fy ŵyr, mae ganddo bellach fwy o hyder i gymryd rhan mewn gweithgareddau chwaraeon. Nid yw bellach yn teimlo’n fyr o anadl wrth redeg”. Canmolodd rhiant arall y broses adolygu, gan ddweud, “Roedd yr adolygiad yn hollol wych. Mae wedi bod yn wych teimlo fy mod wedi cael fy ‘clywed’ a chael rhywun i drafod pethau ag ef”. Yn ogystal, rhannodd rhiant am yr effaith gadarnhaol ar gyflwr eu plentyn, gan ddweud “Mae gan fy ŵyr anadlydd newydd bellach sydd wedi gwneud gwelliant aruthrol’”

Mae’r fferyllydd clinigol anadlol yn amlygu effaith ehangach y rhaglen ymhellach: “Mae’r prosiect hwn yn profi bod gofal asthma yn y gymuned yn gweithio. Mae’n fodel y gellid ei ddefnyddio mewn meysydd eraill i gyflawni canlyniadau cadarnhaol tebyg. Mae'r prosiect yn tanlinellu pwysigrwydd gwahanol sefydliadau yn cydweithio tuag at yr un nod. Ni fyddai’r canlyniadau hyn wedi bod yn bosibl heb ymdrechion sylweddol yr awdurdodau lleol, penaethiaid ysgolion cynradd, y 12 practis meddygon teulu ar draws Clystyrau Sir Benfro, a chydweithwyr fferylliaeth gymunedol, ynghyd â’r cyngor a chymorth amhrisiadwy a ddarparwyd gan yr Athro Keir Lewis (arweinydd anadlol ar gyfer Hywel Dda) a Dr Ranjith Kulappura (arweinydd Pediatrig ar gyfer Hywel Dda) a oedd yn allweddol yn llwyddiant y prosiect hwn. Roedd y prosiect yn rhan o Garfan 8 Enghreifftiol Bevan ac fe’i cyflwynwyd yn y Senedd yng Nghaerdydd ym mis Mai 2024.

Mae wedi ennill nifer o wobrau, gan gynnwys y categori 'Poster sy'n Canolbwyntio ar y Claf Mwyaf' yn y PCRS, Gwobr Goffa Jeffrey Parsons yng Nghymdeithas Thorasig Cymru a Sioe Deithiol Ymarfer Clinigol Effeithiol Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda.

Mae hefyd wedi cael ei gyflwyno’n eang mewn cynadleddau amrywiol gan gynnwys Cynhadledd Cymdeithas Anadlol Gofal Sylfaenol, a Chynhadledd Hydref Cymdeithas Thorasig Cymru, gan arddangos ei hagwedd arloesol at ofal asthma. Mae cyflwyniad haniaethol llwyddiannus i Gynhadledd Ymchwil a Chyhoeddi British Journal of General Practice ym Manceinion ym mis Mawrth 2025 yn amlygu ei botensial i ddylanwadu ar arferion gofal iechyd cenedlaethol.

Gyda'i lwyddiant profedig, mae'r prosiect hwn yn cynnig model ar gyfer ehangu gofal asthma yn y gymuned, gan alinio â nodau gofal iechyd cenedlaethol a gwella bywydau plant ag asthma.

DIWEDD