Neidio i'r prif gynnwy

Geirfa

Cliciwch ar y llythyr perthnasol i'ch helpu i ddod o hyd i'r hyn yr ydych yn chwilio amdano. Os na allwch ddod o hyd i'r hyn yr ydych yn chwilio amdano, ceisiwch bwyso Ctrl+F ar eich bysellfwrdd i agor y swyddogaeth chwilio.

Os hoffech ychwanegu neu ddiwygio rhywbeth ar y rhestr termau yma, anfonwch eich cais at digitalcommunications.team@wales.nhs.uk i'w ystyried.

 

 

 

A

A ac E - Damweiniau ac achosion brys

Dyma'r rhan o ysbyty lle mae pobl yn mynd pan fyddant yn sâl neu wedi'u hanafu ac angen triniaeth yn gyflym.

AA - Academi brentisiaeth

Os ydych yn ystyried ymuno â'r GIG, mae'r academi yn gyfle gwych i chi. Mae hon yn rhaglen ddysgu seiliedig ar waith strwythuredig. Byddwch yn gallu dysgu wrth dderbyn cyflog, gan ennill cymwysterau a gydnabyddir yn genedlaethol.

AAAU - Uned derbyn acíwt i oedolion (iechyd meddwl)

Cyfleusterau cleifion mewnol yw'r rhain i asesu a thrin y rhai sy'n dioddef cyfnod acíwt o salwch meddwl, neu sy'n peri risg uchel o wneud niwed i'w hunain neu i eraill.

AaGIC - Addysg a gwella iechyd Cymru

Mae hwn yn awdurdod iechyd arbennig o fewn GIG Cymru a grëwyd drwy ddod â thri sefydliad allweddol ar gyfer iechyd ynghyd. Y rhain yw deoniaeth Cymru, gwasanaethau addysg a datblygu’r gweithlu GIG Cymru (WEDS), a chanolfan addysg broffesiynol fferylliaeth Cymru (WCPPE). Mae AaGIC yn eistedd ochr yn ochr â byrddau iechyd, ymddiriedolaethau GIG ac iechyd a gofal digidol Cymru.  

Mae gan AaGIC rôl arweiniol yn addysg, hyfforddiant, datblygiad a siapio'r gweithlu gofal iechyd yng Nghymru. Mae ei swyddogaethau allweddol yn cynnwys addysg a hyfforddiant, datblygu gweithlu, datblygu arweinyddiaeth, cynllunio gweithlu strategol, ac gwybodaeth am y gweithlu, gyrfaoedd

ABPI - Cymdeithas diwydiant fferyllol prydain

Mae'r ABPI yn bodoli i wneud y DU y lle gorau yn y byd i ymchwilio, datblygu a defnyddio meddyginiaethau a brechlynnau newydd. Rydym yn cynrychioli cwmnïau o bob maint sy'n buddsoddi mewn darganfod meddyginiaethau'r dyfodol.

ACC - Codwr clinigol achrededig

Codwr clinigol sydd wedi pasio'r cymhwyster codio clinigol cenedlaethol (NCCQ). Codwyr Clinigol sy'n gyfrifol am drosi gwybodaeth am gleifion yn godau cyffredinol. Yna defnyddir y codau hyn i gynllunio gwasanaethau.

ACDU - Uned penderfyniadau clinigol i oedolion

Mae cleifion yn cael eu derbyn yn uniongyrchol o'r adran achosion brys. Efallai y bydd angen ymchwiliadau, gweithdrefnau a sefydlogi pellach ar y cleifion hyn cyn eu trosglwyddo i'r ward neu'r ysbyty mwyaf priodol neu gael eu rhyddhau adref.

ADSS Cymru - Cymdeithas cyfarwyddwyr gwasanaethau cymdeithasol Cymru

Y sefydliad arweiniol ar gyfer gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru. Mae ADSS Cymru yn cynrychioli cyfarwyddwyr gwasanaethau cymdeithasol, penaethiaid gwasanaethau oedolion, gwasanaethau plant a gwasanaethau busnes yng Nghymru. Mae hefyd yn cynnwys gweithwyr proffesiynol sy'n cefnogi plant/oedolion sy’n agored i niwed a'u teuluoedd.

ADY - Anghenion dysgu ychwanegol

Efallai y bydd angen mwy o gymorth ar blant a phobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol i ddysgu na'r rhan fwyaf o blant a phobl ifanc o'r un oedran. Efallai bod gan rai anabledd ac efallai nad Saesneg yw eu hiaith gyntaf. Efallai y bydd gan tua un o bob pump o blant a phobl ifanc anghenion dysgu ychwanegol ar ryw adeg.

AE - Digwyddiad anffafriol

Unrhyw brofiad annymunol yn gysylltiedig â defnyddio cynnyrch meddygol ar gyfer claf.

Aelodau'r bwrdd

Mae aelodaeth y bwrdd yn cynnwys aelodau sy'n swyddogion (a elwir yn gyfarwyddwyr gweithredol), aelodau nad ydynt yn swyddogion (a elwir yn aelodau annibynnol) ac aelodau cyswllt (nad ydynt yn pleidleisio).

AGC - Arolygaeth gofal Cymru

Y rheoleiddiwr ar gyfer gofal cymdeithasol a gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru. Mae'n cwmpasu llawer o feysydd, o warchodwyr plant a meithrinfeydd i gartrefi ar gyfer pobl hŷn. Mae'n gyfrifol am arolygu gofal cymdeithasol a gwasanaethau cymdeithasol er mwyn sicrhau eu bod yn ddiogel i'r bobl sydd eu hangen.

Agenda ar gyfer newid

Y system raddfeydd a chyflogau bresennol ar gyfer holl staff y GIG, ac eithrio meddygon, deintyddion, a rhai uwch reolwyr.

Ailgyflunio

Ad-drefnu gwasanaethau neu gyfleusterau i sicrhau'r manteision mwyaf posibl o ran cost, ystyriaethau clinigol a lles cleifion.

ALNET - Deddf anghenion dysgu ychwanegol a'r tribiwnlys addysg 2018

Mae Deddf ALNET 2018 yn nodi fframwaith cyfreithiol ar gyfer cefnogi plant a phobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY). Mae'r ddeddf yn cynnwys plant o'u genedigaeth, tra byddant yn yr ysgol, ac os ydynt dros oedran ysgol gorfodol, tra byddant mewn addysg bellach. Mae'r ddeddf, a'r fframwaith newydd y mae'n ei chreu, yn disodli'r ddeddfwriaeth a'r trefniadau ar wahân yng Nghymru.

AMH - Iechyd meddwl oedolion

Mae'r adran hon yn cynnig amrywiaeth o wasanaethau iechyd meddwl ar gyfer cleifion yn yr ysbyty ac yn y gymuned ar draws ein bwrdd iechyd.

AMS -Academi'r gwyddorau meddygol

Y corff annibynnol yn y DU sy'n cynrychioli amrywiaeth gwyddoniaeth feddygol.

Anghydraddoldebau iechyd

Y gwahaniaethau mewn cyflwr neu statws iechyd rhwng unigolion neu grwpiau. Gellir mesur y rhain mewn amrywiol ffyrdd megis grŵp economaidd-gymdeithasol, rhyw, ethnigrwydd, neu leoliad daearyddol.

Anhwylder prosesu synhwyraidd

Cyflyrau sy'n effeithio ar sut mae'r ymennydd yn prosesu gwybodaeth synhwyraidd. Gallant achosi sensitifrwydd gormodol neu dan-sensitif i wybodaeth synhwyraidd, gan gynnwys golwg, sain a chyffyrddiad.

ANP - Ymarferydd nyrsio uwch

Mae rôl yr ANP yn cynnwys asesu'r claf, gwneud diagnosis, a threfnu ymchwiliadau perthnasol, darparu triniaeth (gan gynnwys rhagnodi), a derbyn neu ryddhau cleifion.

ANS  - Cymdeithas safonau gwyddonwyr niwroffisiolegol

Nod y gymdeithas yw datblygu gwybodaeth mewn technegau Electroffisiolegol. Technegau electroffisiolegol niwrolegol yw cofnodi Niwronau yn yr ymennydd a'r system nerfol.

APTUK - Cymdeithas technegwyr fferyllol y DU

Dyma'r corff arweinyddiaeth proffesiynol ar gyfer technegwyr fferyllol ledled y DU.

AQS  - Datganiad ansawdd blynyddol

Mae pob bwrdd iechyd ac ymddiriedolaeth y GIG yn cyhoeddi AQS. Mae'r AQS yn galluogi'r sefydliad i ddangos yr hyn y mae'n ei wneud i sicrhau bod ei holl wasanaethau'n diwallu anghenion lleol ac yn cyrraedd safonau uchel. Mae AQS hefyd yn cael ei gyhoeddi gan GIG Cymru.

ARCH - Cydweithrediad rhanbarthol ar gyfer iechyd

Mae ARCH yn bartneriaeth ranbarthol sy'n cynnwys Prifysgol Abertawe, Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe a Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda. Mae partneriaid yr ARCH yn gweithio i wella iechyd, cyfoeth a llesiant pobl De-orllewin Cymru.

Archwiliad Clinigol

Y dadansoddiad beirniadol o ansawdd gofal cleifion. Mae hyn yn cynnwys y gweithdrefnau a ddefnyddir ar gyfer diagnosis a thriniaeth, y defnydd o adnoddau a'r canlyniad dilynol ac ansawdd bywyd y claf.

ARCP - Cymdeithas gweithwyr ymchwil clinigol proffesiynol

Mae ARCP yn cefnogi gweithwyr ymchwil clinigol proffesiynol gydag aelodaeth, hyfforddiant a datblygiad. Mae hwn yn sefydliad byd-eang a sefydlwyd ym 1976.

Argyfwng

Materion iechyd meddwl brys. Mae argyfwng iechyd meddwl yn aml yn golygu na fyddwch yn teimlo eich bod yn gallu ymdopi neu reoli eich sefyllfa mwyach. Efallai y byddwch yn teimlo trallod neu bryder emosiynol, yn methu ag ymdopi â bywyd neu waith o ddydd i ddydd, meddwl am hunanladdiad neu hunan-niweidio, neu brofi rhithweledigaethau a chlywed lleisiau.

ARH/ IP&C - Atal a Rheoli Heintiau

Mae ARH yn ddull ymarferol sy'n seiliedig ar dystiolaeth i gadw amgylchedd diogel i gleifion a gweithwyr iechyd. Mae ARH yn lleihau'r risg o ledaenu heintiau a chlefydau heintus.

Arolygiaeth gofal iechyd Cymru

Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru yw’r arolygiaeth a’r rheoleiddiwr annibynnol ar gyfer gofal iechyd yng Nghymru. Gallwch gael rhagor o wybodaeth am AGIC drwy ymweld â'u gwefan yma (agor mewn dolen newydd).

ARSAC - Pwyllgor ymgynghorol gweinyddu sylweddau ymbelydrol

Mae hwn yn gorff cyhoeddus anadrannol ymgynghorol o lywodraeth y Deyrnas Unedig. Maent yn cynghori'r awdurdodau trwyddedu ar geisiadau gan ymarferwyr, cyflogwyr ac ymchwilwyr sydd am ddefnyddio sylweddau ymbelydrol ar bobl. Mae ARSAC yn gweithio gyda'r Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol.

Asesiad gofal cymdeithasol

Rhaid i fyrddau iechyd weithio gydag awdurdodau lleol i asesu anghenion gofal cymdeithasol pobl sy'n byw yn eu hardal. Mae asesiad gofal cymdeithasol yn ffordd o ddarganfod pa lefel o anghenion gofal cymdeithasol sydd gan berson a sut i ddiwallu'r anghenion hynny.

Asesiadau digidol

Gwasanaeth ar-lein newydd sy'n ceisio gwella sgwrs rhyngoch chi a'r tîm sy'n gyfrifol am eich gofal.

ASD - Anhwylder sbectrwm awtistiaeth

Anhwylder niwroddatblygiad yw hwn sy'n achosi ystod eang o namau mewn cyfathrebu cymdeithasol ac ymddygiadau cyfyngedig ac ailadroddus.

ASU - Uned strôc acíwt

Uned Strôc Acíwt. Unedau ar gyfer trin pobl sydd wedi cael neu a allai fod wedi cael strôc.

Asymptomatig

Os yw person yn asymptomatig mae'n golygu nad yw'n dangos unrhyw symptomau o glefyd. Gall person sydd wedi'i heintio â feirws fod yn asymptomatig oherwydd ei fod mewn cyfnod cynnar o'r haint ac nid yw'r symptomau wedi datblygu eto. Efallai na fydd ychwaith yn datblygu unrhyw symptomau o gwbl yn ystod cyfnod ei haint.

Atgyfeirio i driniaeth

Y cyfnod rhwng atgyfeirio claf gan feddyg teulu neu ymarferydd meddygol arall a’i dderbyn i’r ysbyty i gael triniaeth yn y GIG. Mae llwybr stgyfeirio i driniaeth yn cynnwys yr amser a dreulir yn aros am unrhyw apwyntiadau ysbyty, profion, sganiau neu weithdrefnau eraill y gallai fod eu hangen cyn cael eu trin. Gallwch ddysgu mwy am amserau aros ar draws Cymru yma (agor mewn dolen newydd).

Atwrneiaeth

Dogfen gyfreithiol sy'n caniatáu i rywun reoli materion rhywun arall, neu elfennau penodol o'u materion, ar eu rhan.

Awdioleg

Y wyddoniaeth sy’n gysylltiedig â’r synnwyr clyw, yn enwedig o ran gwerthuso a mesur colli clyw ac adsefydlu'r rhai sydd â nam ar eu clyw.

Archwilio Cymru

Archwilio Cymru yw nod masnach dau endid cyfreithiol, Archwilydd Cyffredinol Cymru, a Swyddfa Archwilio Cymru. Mae gan bob un ei bwerau a'i ddyletswyddau ei hun.

Mae'r Archwilydd Cyffredinol yn archwilio ac yn adrodd ar gyrff cyhoeddus Cymru. Mae Swyddfa Archwilio Cymru yn darparu staff ac adnoddau eraill ar gyfer gwaith yr Archwilydd Cyffredinol, ac yn monitro ac yn cynghori'r archwilydd cyffredinol. Nod archwilio Cymru yw sicrhau bod arian cyhoeddus yn cael ei reoli'n ddoeth a bod cyrff cyhoeddus yng Nghymru yn deall sut i wella canlyniadau.

AWMSG - Grŵp strategaeth feddyginiaethau Cymru gyfan

Prif swyddogaeth y grŵp yw cynghori Llywodraeth Cymru ar ddatblygiadau ym maes gofal iechyd yn y dyfodol a helpu wrth gynllunio'n strategol. Mae'r grŵp hefyd yn cynghori Llywodraeth Cymru ar ddatblygu a gweithredu strategaeth ragnodi ar gyfer Cymru ac yn datblygu cyngor prydlon, annibynnol ac awdurdodol ar feddyginiaethau newydd.

Yn ôl i'r brig


B

BAAT - Cymdeithas therapyddion celf prydain

Y sefydliad proffesiynol ar gyfer therapyddion celf yn y DU. Mae'n gweithio i hyrwyddo therapi celf ac yn rhoi cymorth a chyngor proffesiynol i'w aelodau.

BBV - Feirysau a gludir yn y gwaed

Feirysau yw'r rhain y mae rhai pobl yn eu cario yn eu gwaed ac a all ledaenu o un person i'r llall.

BHRS - Cymdeithas rhythm y galon prydain

Yr enw blaenorol arno oedd Heart Rhythm UK. Wedi'i neilltuo i wella pob agwedd ar ofal arhythmia a therapïau sy'n seiliedig ar ddyfeisiau trydanol ynghyd â gweithredu fel ffocws i'r gweithwyr proffesiynol hynny sy'n gysylltiedig.

BIPHDd - Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda yn cynllunio ac yn darparu gwasanaethau gofal iechyd y GIG i bobl sy’n byw yn Sir Gaerfyrddin, Ceredigion, Sir Benfro, a’r siroedd cyfagos. Mae ein dros 13 mil o aelodau staff yn darparu gofal sylfaenol, cymunedol, mewn ysbyty, iechyd meddwl ac anableddau dysgu ar gyfer chwarter ehangdir Cymru.

BOPA - Cymdeithas fferylliaeth oncoleg prydain

Diben y BOPA, sy'n elusen gofrestredig, yw hyrwyddo rhagoriaeth yng ngofal fferyllol cleifion â chanser. Maent yn gwneud hyn drwy addysg, cyfathrebu, ymchwil ac arloesi gan gynghrair yn y diwydiant fferyllol a gweithwyr gofal iechyd proffesiynol eraill.

Brechlynnau

Imiwneiddio neu frechu yw'r broses o roi brechlyn i rywun a'u bod yn dod yn imiwn i'r clefyd o ganlyniad i'r brechlyn hwnnw. Mae'n defnyddio mecanwaith amddiffyn naturiol y corff i adeiladu ymwrthedd i heintiau penodol. Er enghraifft, y pas neu'r frech goch.

BSI - Y sefydliad safonau prydeinig

Mae'r BSI yn rhannu gwybodaeth, arloesedd ac arfer gorau i helpu pobl a sefydliadau i sicrhau bod rhagoriaeth yn arferiad. Nhw hefyd yw'r corff safonau cenedlaethol drwy Siarter Frenhinol.

BSL - Iaith arwyddion prydain

Y math mwyaf cyffredin o iaith arwyddion ym Mhrydain. BSL yw'r iaith sydd wedi’i dewis gan oddeutu 145,000 o bobl yn y DU.

BSS - Gwasanaeth cymorth diffyg anadl

Dyma wasanaeth sy’n ychwanegol at ofal arferol Gwasanaeth Iechyd Gwladol y DU (GIG). Mae'n wasanaeth integredig aml-broffesiynol sy'n cyfuno triniaethau anadlol, ffisiotherapi, therapi galwedigaethol, ac asesu a rheoli gofal lliniarol.

y Bwrdd

Y Bwrdd yw corff corfforaethol sefydliad GIG sy’n gyfrifol am wneud penderfyniadau. Ei rôl yw gosod y strategaeth ar gyfer y sefydliad, sefydlu a chynnal y fframwaith llywodraethu ac atebolrwydd, sicrhau bod y sefydliad yn gweithio yn unol â’i werthoedd a'i safonau ymddygiad, sicrhau bod ei nodau a'i amcanion yn cael eu cyflawni. Mae'n gwneud hyn i gyd drwy herio a chraffu'n effeithiol ar berfformiad ar draws pob maes gweithgarwch.

Bwrdd iechyd

Yn cael eu hadnabod yn swyddogol yng Nghymru fel Byrddau Iechyd Lleol neu Fyrddau Iechyd Prifysgol. Cyrff y GIG yw’r rhain sy’n gyfrifol am iechyd y boblogaeth yn eu hardal ddaearyddol. Maent yn gyfrifol am gynllunio a sicrhau darpariaeth gwasanaethau gofal sylfaenol, cymunedol ac eilaidd ochr yn ochr â gwasanaethau arbenigol ar gyfer eu hardaloedd.

Mae'r gwasanaethau hyn yn cynnwys gwasanaethau deintyddol, optegol, fferylliaeth ac iechyd meddwl. Maent hefyd yn gyfrifol am ddarparu gwasanaethau mewn partneriaeth, gwella canlyniadau iechyd corfforol a meddyliol, hyrwyddo lles, a lleihau anghydraddoldebau iechyd ar draws eu poblogaeth.

Byrddau gwasanaethau cyhoeddus

Cyflwynodd deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol (Cymru) 2015 Fyrddau gwasanaethau cyhoeddus ar gyfer pob awdurdod lleol yng Nghymru. Mae pob un ohonynt yn gweithio i wella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol ei ardal trwy weithio i gyflawni nodau llesiant yn unol â'r ddeddf. Maent hefyd yn anelu at leihau dyblygu a symleiddio nifer y cynlluniau a'r strategaethau statudol y mae angen i awdurdodau lleol a'u partneriaid cynllunio eu cynhyrchu.

Byrddau partneriaeth rhanbarthol

Mae’r byrddau hyn yn ofynnol o dan ddeddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant (Cymru) 2014. Mae'r byrddau yn darparu trefniadau llywodraethu ffurfiol ar gyfer goruchwylio trefniadau partneriaeth at ddiben integreiddio gwasanaethau.

Yn ôl i'r brig


C

CAB - Canolfan cyngor ar Bbopeth

Rhwydwaith o elusennau annibynnol sy'n cynnig cyngor cyfrinachol ar-lein, dros y ffôn, ac yn bersonol, am ddim.

CALL - Llinell Wrando a Chymorth Cymunedol

Llinell gymorth iechyd meddwl Cymru, Yn cynnig gwasanaeth gwrando a chymorth cyfrinachol. Ffôn: 0800132737 neu neges destun: 81066.

Canlyniadau iechyd poblogaethau

Wedi'i ddiffinio fel canlyniadau iechyd grŵp o unigolion a dosbarthiad canlyniadau o'r fath o fewn y grŵp. Mae tegwch iechyd – y gwahaniaethau y gellir eu hosgoi mewn iechyd rhwng gwahanol rannau o’r boblogaeth – yn rhan greiddiol o ddeall iechyd y boblogaeth.

Canolbarth a gorllewin Cymru Iachach.

Rydym wedi cymeradwyo strategaeth Canolbarth a Gorllewin Cymru Iachach i arwain ein hiechyd a’n gofal drwy’r 20 mlynedd nesaf. Gallwch ddarganfod mwy trwy fynd i’n tudalennau Canolbarth a Gorllewin Cymru Iachach yma (agor mewn dolen newydd).

Carbon deuocsid

Dyma'r nwy gwastraff yr ydym yn ei anadlu allan.

Cathetr

Dyfais yw cathetr a ddefnyddir i wagio pledren claf pan na all wneud hyn ei hun.

CCS - Gwasanaethau gofal cymunedol

Mae'r rhain yn wasanaethau iechyd neu ofal cymdeithasol lleol a ddarperir i gleifion yn eu cartrefi ac o'u hamgylch.

CCU ICU ITU - Uned gofal critigol  Uned gofal dwys  Uned therapi dwys

Gall Unedau Gofal Dwys fod ag enwau amrywiol sy'n golygu'r un peth. Mae'r uned yn gofalu am gleifion â salwch neu anaf acíwt sy'n gofyn am weithdrefnau a thriniaethau arbenigol gan staff arbenigol.

C-difficile

Clostridium difficile. Math o facteria a all achosi dolur rhydd.

CDAT - Y tîm cyffuriau ac alcohol cymunedol

Yn darparu gwasanaeth i bobl sy'n wynebu problemau gyda chamddefnyddio sylweddau. Dysgwch fwy am ein tîm cyffuriau ac alcohol cymunedol yma (agor mewn dolen newydd).

CDO - Prif swyddog deintyddol

Yn arwain y proffesiwn deintyddol yng Nghymru ac yn gyfrifol am wella iechyd y geg.

CDU - Uned penderfyniadau clinigol

Mae hon yn uned arhosiad byr yn yr Adran Achosion Brys. Mae'n galluogi gweithwyr gofal iechyd proffesiynol i fonitro cleifion nad ydynt yn bodloni'r meini prawf ar gyfer derbyn fel claf mewnol ond nad ydynt yn ddigon iach i fynd adref.

CEM - Coleg brenhinol meddygaeth frys

Gweithio i hyrwyddo addysg ac ymchwil mewn meddygaeth frys. Mae'r coleg yn gyfrifol am osod safonau hyfforddiant a gweinyddu arholiadau mewn meddygaeth frys.

CFR - Cyfradd y marwolaethau ymhlith achosion o haint

Amcangyfrif yw hwn o'r risg o farwolaeth o glefyd heintus. Cyfrifir y CFR drwy rannu nifer y marwolaethau a achosir gan glefyd gan nifer yr achosion o'r clefyd hwnnw dros gyfnod penodol o amser.

CHD - Clefyd cynhenid y galon

Dyma annormaledd yn y galon sy'n bresennol adeg geni. Gallai'r diffyg fod yn waliau'r galon, falfiau, neu'r pibellau gwaed.

CHR – y DU - Rhaglen adolygu canlyniadau clinigol iechyd plant (DU)

Nod y rhaglen adolygu canlyniadau clinigol iechyd plant yw asesu ansawdd y gofal iechyd a ddarperir i gleifion ledled y DU. Mae'r rhaglen yn gwneud argymhellion, a gynhyrchir gan glinigwyr, ar gyfer clinigwyr a grwpiau rhanddeiliaid a fydd yn gwella'r gofal a ddarperir i gleifion y dyfodol.

Claf allanol

Claf sy'n mynychu ysbyty neu glinig am driniaeth nad oes angen arhosiad dros nos arno.

Clefyd cronig

Clefyd, cyflwr neu broblem iechyd sy'n parhau dros gyfnod hir. Mae enghreifftiau'n cynnwys arthritis, diabetes, gorbwysedd, a chlefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint (COPD) ymysg eraill.

Clinig yr ysgyfaint â mynediad cyflym

Mae’r tîm anadlol wedi sefydlu clinigau mynediad cyflym yn ysbyty tywysog philip ac ysbyty llwynhelyg. Yn y clinigau hyn gellir cynnal y rhan fwyaf o'u hymchwiliadau claf ar yr un diwrnod. Gallwch ddysgu mwy am y Clinigau yma (agor mewn dolen newydd).

Clinigwyr

Dyma weithwyr gofal iechyd proffesiynol sy'n gweithio fel rhoddwyr gofal naill ai mewn ysbyty, cyfleuster nyrsio medrus, clinig neu gartref cleifion. Mae'r rhain yn cynnwys gweithwyr cymdeithasol, dietegwyr, ffisiotherapyddion, maethegwyr, therapyddion galwedigaethol, podiatryddion, a cheiropractyddion, ymhlith eraill.

CLL - Lewcemia lymffocytig cronig

Math o lewcemia sy'n tyfu'n araf ac sy'n effeithio ar ddatblygu B-lymffocytau (math o gell gwyn y gwaed). O dan amodau arferol, maent yn cynhyrchu gwrthgyrff sy'n helpu i amddiffyn ein cyrff rhag heintiau a chlefydau. Mewn pobl â CLL, mae lymffocytau'n cael malaen (newid canseraidd) ac yn dod yn gelloedd lewcemig.

Mae CLL fel arfer yn datblygu ac yn symud ymlaen yn araf dros fisoedd lawer neu flynyddoedd. Fodd bynnag, mewn rhai achosion efallai y bydd angen trin pobl yn fuan ar ôl iddynt gael diagnosis.

Clystyrau gofal sylfaenol

Grŵp o wasanaethau gofal sylfaenol yn lleol o fewn bwrdd iechyd penodol. Mae meddygon teulu yn y clystyrau yn chwarae rhan allweddol yn y gwaith o gefnogi gwaith parhaus rhwydwaith ardal. Term a ddefnyddir i ddisgrifio'r dull cydweithredol hwn yw rhwydwaith ardal. Mae 64 o Glystyrau wedi'u henwi ledled Cymru.

CMATS - Gwasanaeth asesu a thriniaeth cyhyrysgerbydol clinigol

Mae’r gwasanaeth yn asesu, yn gwneud diagnosis ac yn cynnig ystod o driniaethau i gleifion â chyflyrau cyhyrysgerbydol (MSK) fel poen cefn, gwddf, pen-glin neu ysgwydd.

CMHT - Timau iechyd meddwl cymunedol

Grŵp o bobl o wahanol broffesiynau iechyd a gofal cymdeithasol sy’n gweithio yn y gymuned i helpu pobl i wella o gyflyrau iechyd meddwl ac ymdopi â nhw.

CMO – Prif swyddog meddygol

Y cynghorydd ar y lefel uchaf o fewn y Llywodraeth ar faterion sy'n ymwneud ag iechyd. Mae pedwar Prif Swyddog Meddygol yn y DU a benodir i gynghori eu priod Lywodraethau.

CNO – Prif swyddog nyrsio

Pennaeth y proffesiynau nyrsio a bydwreigiaeth yng Nghymru. Maent yn gosod yr agenda proffesiynol a chyfeiriad ar gyfer Nyrsio a bydwreigiaeth yng Nghymru yn y dyfodol.

CNS - Nyrs glinigol arbenigol

Maent yn nyrsys practis uwch sydd wedi'u hardystio mewn arbenigedd nyrsio penodol lle mae ganddynt wybodaeth uwch a sgiliau clinigol uwch.

COA - Prif gynghorydd optometrig

Yn darparu cyngor proffesiynol annibynnol ar iechyd llygaid a gwasanaethau optometrig.

COPD - Clefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint

Mae COPD yn grŵp o gyflyrau ysgyfaint sy'n achosi anawsterau anadlu. Mae'n cynnwys emffysema a broncitis cronig.

COSHH - Rheoli sylweddau peryglus i iechyd

Set o reoliadau yw COSHH a roddwyd ar waith i ddiogelu gweithwyr rhag salwch wrth weithio gyda sylweddau a deunyddiau penodol. Mae torri rheolau COSHH gan gyflogwr neu cyflogai yn drosedd, a gellir ei chosbi â dirwy ddiderfyn.

Colposgopi

Mae hon yn weithdrefn syml i archwilio ceg y groth gan ddefnyddio colposgop.

Comisiynu

Prynu gwasanaethau GIG i ddiwallu anghenion iechyd poblogaeth leol. Mae Byrddau Iechyd Lleol yn gweithredu fel comisiynwyr a darparwyr gwasanaethau’r GIG yng Nghymru.

Comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol

Rôl Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol yw tynnu sylw at yr heriau allweddol, a'r rhwystrau i fynd i'r afael â hwy, sy'n wynebu cenedlaethau'r dyfodol yng Nghymru. Mae'r Comisiynydd hefyd yn gyfrifol am herio a chefnogi cyrff cyhoeddus yng Nghymru i ystyried effeithiau hirdymor eu penderfyniadau.

Comisiynydd pobl hŷn

Llais a hyrwyddwr annibynnol ar gyfer pobl hŷn ledled Cymru, sy’n amddiffyn eu hawliau ac yn siarad ar eu rhan.

Comisiynydd plant Cymru

Y llais cenedlaethol ar gyfer plant a phobl ifanc yng Nghymru. Mae’r Comisiynydd yn gyfrifol am ddylanwadu ar bolisïau Llywodraeth Cymru sy'n effeithio ar wasanaethau plant ac amddiffyn hawliau plant a phobl ifanc.

Comisiynydd y Gymraeg

Rôl comisiynydd y gymraeg yw hybu a hwyluso’r defnydd o’r Gymraeg. Mae’n sicrhau nad yw'r Gymraeg yn cael ei thrin yn llai ffafriol na'r Saesneg. Mae’n gwneud hyn drwy osod dyletswyddau ar rai sefydliadau i gydymffurfio â safonau ac yn cynnal ymchwiliadau i faterion sy’n ymwneud â swyddogaethau’r Comisiynydd.

Conffederasiwn GIG Cymru

Yr unig gorff aelodaeth cenedlaethol sy’n cynrychioli’r holl sefydliadau sy’n rhan o’r GIG yng Nghymru. Mae’n cynrychioli’r saith bwrdd iechyd lleol; tair ymddiriedolaeth GIG; Addysg a Gwella Iechyd Cymru; ac Iechyd a Gofal Digidol Cymru. Mae’n rhan o gonffederasiwn y GIG ac yn cynnal Cyflogwyr GIG Cymru.

Mae’n cefnogi ei aelodau trwy weithredu fel grym ar gyfer newid cadarnhaol trwy gynrychiolaeth gref, gan hwyluso arweinyddiaeth system. Mae hefyd yn darparu gwaith polisi, dylanwadu, cyfathrebu, digwyddiadau ac ymgysylltu rhagweithiol.

CPO - Prif swyddog fferyllol

Cynghorydd annibynnol i Lywodraeth Cymru ar bob mater sy'n ymwneud â meddyginiaethau, rhagnodi ac ymarfer fferyllol.

CPW - Fferylliaeth Gymunedol Cymru

Yn cynrychioli'r 700 a mwy o berchenogion fferyllfeydd yng Nghymru. Maent yn gyfrifol am gysylltu â Llywodraeth Cymru ac am drafod y telerau cytundebol ar gyfer darparu gwasanaethau fferylliaeth gymunedol y GIG.

CRHTT - Timau triniaeth yn y cartref i ddatrys argyfwng

Mae'r tîm hwn yn gweithredu fel porth i wasanaethau cleifion mewnol ar gyfer y rhai yr aseswyd eu bod yn risg uchel. Gallant hefyd ddarparu triniaeth ddwys gartref yn lle derbyn.

CRT - Tîm adnoddau cymunedol

Mae'r timau hyn yn rhan o'r rhaglen strategol ehangach i ddarparu gofal integredig gwell i bobl yn nes at eu cartrefi ac yn eu cymunedau. Mae gwasanaethau CRT yn cefnogi pobl ag anghenion iechyd a gofal cymdeithasol lluosog sydd mewn perygl o fynd i'r ysbyty. Eu nod yw gwella neu adfer ansawdd bywyd a hyder pobl ag anghenion iechyd a gofal cymdeithasol cymhleth.

Yn ei dro bydd hyn yn lleihau derbyniadau i'r ysbyty y gellir eu hosgoi.

CSAWH - Prif gynghorydd gwyddonol Cymru dros Iechyd

Yr arweinydd proffesiynol ar gyfer gwyddonwyr gofal iechyd yn GIG Cymru. Maent yn cynghori'r Llywodraeth a Gweinidogion ar faterion sy'n ymwneud â gwyddoniaeth iechyd. Hwy yw'r noddwyr ar gyfer rhaglenni cenedlaethol fel delweddu, patholeg, genomeg, cynhyrchion meddyginiaethol therapiwtig uwch, a gwyddor gofal iechyd.

CT - Tomograffeg Gyfrifiadurol

Mae sgan CT yn brawf sy'n tynnu lluniau manwl o du mewn eich corff. Fe'i defnyddir fel arfer i wneud diagnosis o gyflyrau neu wirio pa mor dda y mae triniaeth yn gweithio.

CTA - Cymdeithasau Cludiant Cymunedol

Mae CTA yn hyrwyddo trafnidiaeth gymunedol trwy hyfforddiant, adnoddau, cyhoeddiadau, cyngor, digwyddiadau, ymgynghoriaeth, a chymorth prosiect ar gludiant gwirfoddol, cymunedol a hygyrch. Maent yn ymhelaethu ar ymdrechion cyfunol darparwyr trafnidiaeth gymunedol i adeiladu cymunedau cryfach, mwy cynhwysol a chynaliadwy trwy gludiant, ar draws y DU.

CTA (AHP) - Prif gynghorydd therapïau (Proffesiynau perthynol i iechyd)

Yn darparu cyngor proffesiynol sy'n ymwneud â 13 o broffesiynau iechyd cysylltiedig. Mae'r rhain yn cynnwys therapi celf; therapi galwedigaethol; deieteg; drama therapi; therapi cerdd; parafeddygon; orthoteg; orthopteg; ffisiotherapi; podiatreg; prosthetigau; seicoleg a therapi lleferydd ac iaith.

CTLD - Tîm cymunedol ar gyfer anableddau dysgu

Mae pedwar CTLD ar draws Hywel Dda ar gyfer oedolion ag anableddau dysgu. Mae'r rhain yn aml yn bobl ag anableddau dysgu dwys a lluosog, yn aml ag ymddygiad heriol, neu â phroblemau iechyd meddwl, neu anghenion iechyd corfforol ychwanegol.  Mae'r timau'n cynnwys nyrsys anabledd dysgu, therapydd galwedigaethol, ffisiotherapydd, therapydd lleferydd ac iaith, seicolegydd, seiciatrydd, ymarferwyr ymddygiad a gweithwyr cymdeithasol.

Cydafiachedd

Cydafiachedd yw presenoldeb dau neu fwy o gyflyrau iechyd neu glefydau mewn claf ar yr un pryd.

Cydweithfa iechyd GIG Cymru

Rhaglen sy'n cefnogi cydgynllunio a rheoli rhaglenni gwasanaethau'r GIG ar draws ffiniau'r byrddau iechyd.

Cyflogwyr GIG Cymru

Yn cefnogi’r GIG yng Nghymru o safbwynt cyflogwr trwy ddatblygu polisi gweithlu, cyngor ymarferol, a gwybodaeth. Mae cyflogwyr GIG Cymru yn cael eu cynnal gan, ac yn gweithredu fel rhan o, gonffederasiwn GIG Cymru.

Cyfradd marwolaethau

Y gyfradd Marwolaethau yw cyfradd y marwolaethau gwirioneddol i farwolaethau disgwyliedig.

Cyfraddau derbyn

Dyma nifer yr achosion o salwch neu glefyd penodol sy'n cael eu trin mewn ysbytai, o'u cymharu â phoblogaeth ardal ddaearyddol. Er enghraifft, derbyniwyd 0.01% o'r boblogaeth i'r ysbyty.

Cyfryngau cymdeithasol

Gwefannau ac apiau sy'n galluogi defnyddwyr i greu a rhannu cynnwys neu i gymryd rhan mewn rhwydweithio cymdeithasol.

Cyngor gweithredu gwirfoddol Cymru

Y sefydliad aelodaeth cenedlaethol ar gyfer y trydydd sector yng Nghymru. Mae’r gyngor yn darparu gwasanaethau a chymorth i elusennau, grwpiau cymunedol, mudiadau gwirfoddol, mentrau cymdeithasol a gwirfoddolwyr.

Cynllun cydraddoldeb sengl

Strategaeth a chynllun gweithredu sy'n manylu ar sefydliadau a enwir, gan gynnwys y GIG, at bob math o gydraddoldeb a hawliau dynol.

Cynllun gofal personol

Caiff hyn ei ddatblygu gan y claf a'i weithiwr gofal iechyd proffesiynol ac mae'n cynnwys gwybodaeth am iechyd a ffordd o fyw’r unigolyn yn ogystal a’i opsiynau ar gyfer triniaeth. Y nod yw rhoi mwy o berchenogaeth a chyfrifoldeb i'r claf wrth reoli ei ofal.

Cynlluniau gofal

Mae cynlluniau gofal yn dwyn ynghyd yr holl wybodaeth am yr unigolyn yn un ddogfen unigol a gynhyrchir gan wasanaethau cymdeithasol ac iechyd. Gall y ddogfen hon fod yn ddogfen ysgrifenedig neu'n un electronig. Mae hwn yn hygyrch i'r claf a phob gofalwr, gan gynnwys gwasanaethau brys / gofal brys. Dylai cynlluniau gofal ganolbwyntio ar ddyheadau'r claf.

Cynllunio gofal ymlaen llaw

Mae hon yn broses wirfoddol o drafod gofal yn y dyfodol rhwng unigolyn a'u holl ddarparwyr gofal. Argymhellir, gyda chytundeb yr unigolyn, fod y drafodaeth hon yn cael ei chofnodi, ei hadolygu, ei diweddaru a'i chyfleu'n rheolaidd i bobl allweddol sy'n ymwneud â'u gofal.

Yn ôl i'r brig


Ch

Yn ôl i'r brig


D

DAS - Safonau hygyrchedd digidol

Gofyniad cyfreithiol i wneud unrhyw fath o gyfathrebiad digidol yn hygyrch i bawb. Mae hyn yn golygu dylunio'r cyfathrebiad fel y gall cymaint o bobl â phosibl ei ddefnyddio.

Deddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant

Daeth eddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant (Cymru) 2014 i rym ar 6 ebrill 2016. Mae'r ddeddf yn darparu'r fframwaith cyfreithiol ar gyfer gwella llesiant pobl sydd angen gofal a chymorth ac yn newid y ffordd y caiff anghenion pobl eu hasesu a sut y caiff gwasanaethau eu darparu.

Deieteg

Darparu gofal maeth, cymorth, addysg a chyngor.

Derbyn

Mae'n golygu aros mewn ysbyty am o leiaf un noson neu fwy.

Dermatoleg

Y driniaeth a'r gefnogaeth i gleifion â chyflyrau croen chwyddedig.

DHCW - Iechyd a gofal digidol Cymru

Mae hwn yn Awdurdod Iechyd Arbennig a grëwyd ym mis Ebrill 2021, i fwrw ymlaen â’r trawsnewid digidol sydd ei angen ar gyfer gwell iechyd a gofal yng Nghymru. Maent yn gwneud gwasanaethau'n fwy hygyrch a chynaliadwy tra'n cefnogi iechyd a lles personol.

DHEW - Ecosystem Iechyd Digidol Cymru

Yn dwyn ynghyd ddiwydiant, clinigwyr, llunwyr polisi, academyddion, arloeswyr a chyllidwyr i greu amgylchedd o arloesedd digidol ym maes gofal iechyd yng Nghymru.

DNAR - na cheisier dadebru neu DNACPR - na cheisier dadebru cardio-anadlol

Ystyr DNACPR yw na cheisier dadebru cardio-anadlol. Weithiau fe'i gelwir yn DNAR (na cheisier dadebru) neu DNR (peidiwch â dadebru) ond maent i gyd yn cyfeirio at yr un peth. Mae DNACPR yn golygu os bydd eich calon neu'ch anadlu'n stopio, ni fydd eich tîm gofal iechyd yn ceisio ei ailgychwyn. Mae penderfyniad DNACPR yn cael ei wneud gennych chi a/neu eich meddyg neu dîm gofal iechyd. Cofnodir y penderfyniad hwn ar ffurflen a gedwir yn eich cofnod meddygol. Gellir ei argraffu hefyd i'w gadw gyda chi gartref.

DOLS - Trefniadau diogelu wrth amddifadu o ryddid

Rhan o Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005. Nod y mesurau diogelu yw sicrhau bod pobl mewn lleoliadau gofal yn derbyn gofal mewn ffordd nad yw'n cyfyngu’n amhriodol ar eu rhyddid. Maent yn nodi proses y mae'n rhaid i ysbytai ei dilyn os ydynt yn credu ei bod er lles gorau'r claf er mwyn darparu cynllun gofal.

DPIA - Asesiad o'r effaith ar ddiogelu data

Proses i'ch helpu i nodi a lleihau'r risg o ddiogelu data prosiect neu ddogfen.

DPP - Datblygiad proffesiynol parhaus

Yn helpu i reoli eich dysgu a'ch twf eich hun trwy gydol eich gyrfa. Mae dysgu parhaus yn helpu i agor drysau newydd yn eich gyrfa, cadw'ch sgiliau a'ch gwybodaeth yn gyfredol a sicrhau eich bod yn ymarfer yn ddiogel ac yn gyfreithlon.  Mae'r GIG yn cynnig cyfleoedd datblygiad proffesiynol parhaus (DPP) i bob aelod o staff ar bob lefel.

DTOC - Oedi wrth drosglwyddo gofal

Mae hyn yn digwydd pan fydd claf yn barod i ddychwelyd adref neu drosglwyddo i fath arall o ofal ond mae'n dal i feddiannu gwely ysbyty. Mae hyn fel arfer oherwydd nad oes lleoliad priodol i gael ei drosglwyddo iddo, fel cartref gofal, ar gael.

Dyletswydd gonestrwydd

Rhaid i holl sefydliadau GIG Cymru fod yn agored ac yn dryloyw gyda chleifion, eu teuluoedd, a’u gofalwyr ynghylch achosion unrhyw niwed sy’n deillio o driniaeth person.

Yn ôl i'r brig


Dd

Yn ôl i'r brig


    E

    EAEC (Euratom) - Y Gymuned Ynni Atomig Ewropeaidd

    Mae'r EAEC yn helpu i reoleiddio a diogelu mynediad at radioisotopau sy'n ofynnol ar gyfer triniaethau canser.

    EASC - Y pwyllgor gwasanaethau ambiwlans brys

    Mae’r EASC yn Gydbwyllgor o’r saith bwrdd iechyd yng Nghymru ac fe’i cynhelir gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg. Mae EASC yn gyfrifol am gynllunio a sicrhau gwasanaethau ambiwlans digonol ar gyfer y boblogaeth.

    EASS - Y gwasanaeth cynghori a chefnogi cydraddoldeb

    Mae’r EASS yn darparu cymorth ac arweiniad gwerthfawr i unigolion ledled Cymru, Lloegr a’r Alban ar faterion sy’n ymwneud â chydraddoldeb a hawliau dynol.

    ED - Adran achosion brys

    Adran Achosion Brys. Fe'i gelwir weithiau yn Ddamweiniau ac Achosion Brys (A&E).

    EDS - Gwasanaeth anhwylderau bwyta

    Mae ein tîm amlddisgyblaethol yn darparu asesiad a thriniaeth i gleifion ag anhwylder bwyta y mae'r Timau Iechyd Meddwl Cymunedol yn gwybod amdanynt.

    EHRC - Y comisiwn cydraddoldeb a hawliau dynol

    Corff statudol annibynnol gyda chyfrifoldeb i annog cydraddoldeb ac amrywiaeth, dileu gwahaniaethu anghyfreithlon, ac amddiffyn a hyrwyddo hawliau dynol pawb ym Mhrydain. Maent yn gorfodi deddfwriaeth cydraddoldeb ar yr hyn a elwir yn nodweddion gwarchodedig. Gallwch ddarganfod mwy am yr EHRC yma (agor mewn dolen newydd).

    Egwyddorion craidd

    Mae Egwyddorion Craidd GIG Cymru yn cefnogi llywodraethu da gyda’r GIG. Maent yn helpu i sicrhau cyflawniad o’r ansawdd uchaf posibl ym mhopeth y mae’r GIG yng Nghymru yn ei wneud ac maent wedi’u gwreiddio yn yr agenda gofal iechyd darbodus.

    Eiriolaeth

    Mae eiriolaeth yn cefnogi ac yn galluogi pobl sy'n cael trafferth cynrychioli eu buddiannau i arfer eu hawliau, mynegi eu barn a gwneud dewisiadau gwybodus am eu gofal.

    Eithrio cymdeithasol

    Cyflwr grŵp penodol nad oes ganddo'r modd na'r amgylchedd cefnogol i fanteisio ar gyfleoedd o ran gofal iechyd, cyflogaeth, addysg neu dai digonol.

    EMS - System rheoli amgylcheddol

    Mae system rheoli amgylcheddol yn fframwaith a gynlluniwyd i helpu sefydliadau i fonitro, rheoli a gwella eu perfformiad amgylcheddol yn barhaus.

    EOLC - Gofal diwedd oes

    Gofal sy'n helpu pawb sydd â salwch datblygedig, cynyddol, anwelladwy i fyw cystal â phosibl nes iddynt farw. Mae’n galluogi anghenion gofal cefnogol a lliniarol y claf a’r teulu i gael eu nodi drwy gydol cyfnod olaf eu bywyd ac i mewn i brofedigaeth. Mae'n cynnwys rheoli poen a symptomau eraill a darparu cymorth seicolegol, cymdeithasol, ysbrydol ac ymarferol.

    Defnyddir y term hwn i gwmpasu gofal uwch a gofal lliniarol mewn gwahanol leoliadau. Gallai’r lleoliadau hyn fod yn gartrefi gofal, ysbytai, gofal sylfaenol, a hosbisau i oedolion â salwch datblygedig, cynyddol.

    EPAU - Uned asesu beichiogrwydd cynnar

    Dyma le gall gweithwyr gofal iechyd proffesiynol fonitro cynnydd beichiogrwydd a chynnig triniaeth ar gyfer cymhlethdodau beichiogrwydd cynnar.

    EPC - Contract perfformiad ynni

    Mae EPC yn gontract gyda darparwr allanol i roi mesurau effeithlonrwydd ynni ar waith ac i roi gwarant y bydd yr arbedion a ragwelir yn cael eu cyflawni. Yn 2014 ymrwymodd Hywel Dda i’r Contract Perfformiad Ynni (EPC) cyntaf yng Nghymru.

    EPP - Rhaglen addysg i gleifion

    Yn darparu rhaglenni hunanreoli ledled Hywel Dda ar gyfer oedolion â chyflyrau iechyd hirdymor a’r rhai sy’n ofalwyr. Gallwch ddarganfod mwy am ein EPP yma (agor mewn dolen newydd).

    EPR - Cofnodion electronig cleifion

    Y system ar gyfer casglu gwybodaeth iechyd cleifion sy'n cael ei storio'n electronig mewn fformat digidol. Gellir rhannu'r cofnodion hyn ar draws gwahanol leoliadau iechyd a gofal.

    Yn ôl i'r brig


    F

    FBC - Achos busnes llawn

    Mae Achos Busnes Llawn yn ddogfen sy'n gosod yr holl wybodaeth ar brosiect penodol i helpu'r Bwrdd i benderfynu bwrw ymlaen â phrosiect ai peidio.

    Prif nodau’r Achos Busnes Llawn yw:

    • Eglurwch pam mae angen y prosiect, gan amlinellu costau, buddion a risgiau.
    • Ymgysylltu â rhanddeiliaid i gael eu cefnogaeth.
    • Caniatáu i'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau asesu'r prosiect a gwneud dewisiadau ar sail data.
    • Darparu amcangyfrifon ar gyfer costau, adnoddau a llinellau amser.

    FCRL - Llinell adrodd twyll a llygredd

    Rhif ffôn rhad ac am ddim yw hwn, a reolir gan Crimestoppers. Trwy ddefnyddio'r gwasanaeth hwn, gellir rhoi'r wybodaeth a ddarperir gennych yn ddienw. Bydd y wybodaeth a roddwch wedyn yn cael ei logio i gronfa ddata genedlaethol ddiogel cyn cael ei rhannu â'ch arbenigwr atal twyll lleol.

    Gallwch ffonio 0800 028 4060. Gallwch hefyd roi gwybod am amheuaeth o dwyll ar-lein yma (agor mewn dolen newydd).

    FIS - Gwasanaeth gwybodaeth i deuluoedd

    Mae gwasanaeth gwybodaeth i deuluoedd ym mhob ardal awdurdod lleol ledled Cymru. Gallant ddarparu gwybodaeth am ystod o wasanaethau yn eich ardal. P'un a ydych yn ceisio trefnu gofal plant, eisiau gwybod mwy am addysg blynyddoedd cynnar a gweithgareddau ar ôl ysgol yn eich ardal.

    Hyd yn oed os mai dim ond ychydig o gymorth ychwanegol sydd ei angen arnoch i fod yn rhiant da, mae digon o help ar gael. Gallwch ddod o hyd i fanylion cyswllt y gwasanaeth gwybodaeth i deuluoedd lleol yma (agor mewn dolen newydd).

    FOI - Rhyddid gwybodaeth

    Mae Deddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 yn Ddeddf Seneddol y Deyrnas Unedig. Mae’r Ddeddf hon yn creu “hawl mynediad” cyhoeddus i wybodaeth a gedwir gan awdurdodau cyhoeddus, gan gynnwys y GIG. Gallwch gael rhagor o wybodaeth am Rhyddid Gwybodaeth o fewn ein bwrdd iechyd yma (agor mewn dolen newydd).

    Yn ôl i'r brig


    Ff

    Fflebotomydd

    Rhywun sy'n cymryd samplau gwaed.

    Ffisiotherapi

    Defnyddio dulliau triniaeth corfforol megis tylino, triniaeth gan ddefnyddio gwres, ac ymarfer corff yn hytrach na meddyginiaethau neu lawdriniaeth. Gallwch ddysgu mwy am y gwasanaethau Ffisiotherapi yn eich ardal yma (agor mewn dolen newydd).

    Fforwm partneriaeth Cymru

    Grŵp a noddir gan lywodraeth Cymru, sy'n cynnwys cynrychiolwyr o undebau llafur GIG Cymru, uwch reolwyr, a llywodraeth Cymru. Prif ddiben y fforwm yw cefnogi'r gwaith o ddatblygu, cefnogi a chyflawni polisïau'r gweithlu ar lefel genedlaethol, ranbarthol a lleol.

    Fforwm partneriaeth staff

    Mecanwaith ffurfiol lle mae cyflogwyr GIG Cymru ac undebau llafur yn cydweithio i wella gwasanaethau iechyd i bobl Cymru. Dyma’r fforwm lle bydd rhanddeiliaid allweddol yn ymgysylltu â’i gilydd i hysbysu, dadlau a chytuno ar flaenoriaethau lleol ar faterion yn ymwneud â’r gweithlu a’r gwasanaeth iechyd.  Gallwch ddysgu mwy am ein fforwm partneriaeth staff yma (agor mewn dolen newydd).

    Yn ôl i'r brig


    G

    GCS - Graddfa Coma Glasgow

    Mae graddfa coma Glasgow yn adnodd a ddefnyddir i asesu a chyfrifo lefel ymwybyddiaeth claf.

    GI - Gastroberfeddol

    Yn cynnwys yr oesoffagws, y stumog a'r dwodenwm (rhan gyntaf y coluddyn bach).

    GMC - Cyngor meddygol cyffredinol

    Yn gweithio i amddiffyn, hyrwyddo a chynnal iechyd a diogelwch y cyhoedd trwy sicrhau safonau priodol wrth ymarfer meddygaeth. Lleolir swyddfa ranbarthol CMC ar gyfer Cymru yng Nghaerdydd.  Gallwch ddarganfod mwy am y GMC trwy ymweld â'u gwefan yma (agor mewn dolen newydd).

    GMS- contract gwasanaethau meddygol cyffredinol

    Dyma’r contract rhwng practisau cyffredinol a'r GIG ar gyfer darparu gwasanaethau gofal sylfaenol i gymunedau lleol. Mae'n gontract a negodwyd yn genedlaethol sy'n nodi'r ystod graidd o wasanaethau a ddarperir gan feddygon teulu, eu staff a thariff genedlaethol.

    Grwpiau cymheiriaid gweithredol

    Dwyn ynghyd weithwyr proffesiynol ar lefel cyfarwyddwr o sefydliadau'r GIG i gyflwyno rhaglen waith i Gymru gyfan.

    Gofal acíwt

    Gofal acíwt yw'r driniaeth feddygol a llawfeddygol a ddarperir gan ysbyty.

    Gofal brys

    Gofal i bobl sydd angen cyngor meddygol, diagnosis a thriniaeth yn gyflym ac yn annisgwyl.

    Gofal cymdeithasol

    Darparu gwasanaethau gwaith cymdeithasol, gofal personol, amddiffyn neu gymorth cymdeithasol i blant neu oedolion. Mae hyn yn berthnasol i bobl mewn angen neu mewn perygl, neu oedolion ag anghenion sy'n deillio o salwch, anabledd, henaint neu dlodi.

    Gofal cymdeithasol Cymru

    Yn gweithio i wella ansawdd gofal a chymorth y dylai pobl ei ddisgwyl gan GIG Cymru. Gweledigaeth graidd gofal cymdeithasol Cymru yw cyflawni cymdeithas lle gall pob person sy'n cael cymorth fyw'r bywyd sy'n bwysig iddynt.

    Gofal dewisol

    Gofal wedi'i gynllunio, wedi'i drefnu ymlaen llaw, nad yw'n argyfwng, gan gynnwys llawdriniaethau wedi'u trefnu, a ddarperir gan arbenigwyr meddygol a llawfeddygol mewn ysbyty neu leoliad gofal eilaidd arall. Fe'i gelwir hefyd yn ofal cynlluniedig, mae'n canolbwyntio ar fathau penodol o weithdrefnau llawfeddygol fel cyfnewid pen-glin, arthroscopïau, a gweithrediadau cataract.

    Gofal eilaidd

    Gwasanaeth gofal iechyd a ddarperir gan arbenigwyr meddygol a gweithwyr iechyd proffesiynol eraill nad oes ganddynt gyswllt cyntaf â chleifion yn gyffredinol e.e. gwasanaethau mewn ysbyty, cardiolegwyr, wrolegwyr a dermatolegwyr.

    Gofal heb ei drefnu

    Mae gofal heb ei drefnu yn fater brys gyda'r angen i weithredu ar adeg cysylltu â gwasanaethau.

    Gofal iechyd darbodus

    Term a ddefnyddir i ddisgrifio gofal iechyd sy’n cyfarch anghenion ac amgylchiadau cleifion ac sy’n mynd ati i osgoi gofal gwastraffus and yw o fudd i’r claf.

    Gofal iechyd parhaus

    Gofal iechyd parhaus y GIG yw iechyd a gofal cymdeithasol y tu allan i'r ysbyty sy'n cael ei drefnu a'i ariannu gan y GIG. Mae ar gael i bobl sydd angen gofal iechyd parhaus ac weithiau fe'i gelwir yn ofal GIG wedi'i ariannu'n llawn.

    Gofal iechyd sy'n ieiliedig ar werth

    Ymrwymiad clir i gyflawni a gweithredu polisïau sy'n anelu at ddarparu'r gwerth mwyaf o wasanaethau'r GIG.

    Gofal lliniarol

    Dull amlddisgyblaethol o ymdrin â gofal meddygol a nyrsio arbenigol i bobl ag afiechydon sy'n cyfyngu ar eu bywydau. Mae'n canolbwyntio ar ddarparu rhyddhad rhag symptomau a phoen, a’r straen corfforol a meddyliol a ddaw yn sgil diagnosis terfynol.

    Gofal nyrsio a ariennir gan y GIG

    Cyfraniad ariannol y GIG tuag at y gost o ddiwallu anghenion gofal preswylwyr cartrefi nyrsio nad ydynt yn gymwys ar gyfer gofal iechyd parhaus y GIG. Mae nyrs wedi asesu bod angen gwasanaethau ar y cleifion hyn.

    Gofal preswyl

    Gofal hirdymor a ddarperir i oedolion neu blant mewn lleoliad preswyl yn hytrach na'u cartrefi eu hunain.

    Gofal sylfaenol

    Y gwasanaethau hynny sy’n darparu'r pwynt gofal cyntaf i gleifion. Ymarfer cyffredinol yw'r elfen graidd, ond nid yr unig elfen, o ofal sylfaenol. Mae gofal sylfaenol yn cynnwys nifer o wasanaethau eraill fel fferylliaeth, deintyddiaeth ac optometreg.  Gallwch ddysgu mwy am wasanaethau gofal sylfaenol yr ardal yma (agor mewn dolen newydd).

    Gofal sy'n canolbwyntio ar y claf

    Dull o weithio gyda chleifion sy'n sicrhau bod anghenion yr unigolyn wrth wraidd y broses. Mae'n cynnwys parch at werthoedd, dewisiadau ac anghenion a fynegir sy'n canolbwyntio ar y claf. Mae’n gwneud hyn drwy gydlynu ac integreiddio gofal ar draws y system iechyd a gofal cymdeithasol.

    Rhannu gwybodaeth, cyfathrebu ac addysg yn ogystal â chymorth emosiynol; Mae’n croesawu cyfranogiad teulu a ffrindiau ac yn rhoi sylw dyledus.

    Gofal trydyddol

    Ar gyfer pobl sydd angen triniaethau cymhleth, fel arfer mewn canolfan arbenigol. Gellir cyfeirio pobl at ofal trydyddol (er enghraifft, uned strôc arbenigol) o ofal sylfaenol neu eilaidd.

    Gofalwr

    Mae gofalwr yn rhywun, o unrhyw oedran, sy'n darparu cymorth di-dâl i deulu neu ffrindiau na fyddent yn gallu ymdopi heb y cymorth hwn. Gallwch ddod o hyd i wybodaeth a chyngor i ofalwyr yma (agor mewn dolen newydd).

    Gofalwr di-dâl

    Gofalwr yw unrhyw un sy'n gofalu am ffrind neu aelod o'r teulu. Gall hyn fod oherwydd salwch, anabledd, problemau iechyd meddwl neu gaethiwed i sylwedd, ac mae angen cymorth allanol arnynt yn eu bywydau bob dydd. Mae gwybodaeth a chyngor i ofalwyr ar gael yma (agor mewn dolen newydd).

    GpOne

    Gwefan broffesiynol ar gyfer meddygon teulu sy'n gweithio yng Nghymru. Bwriedir iddi weithredu fel porth cyfathrebu dwy ffordd effeithiol a phwynt adnoddau sy'n darparu gwybodaeth brydlon, ddibynadwy a pherthnasol ac i rannu sylwadau adeiladol am faterion a mentrau cyfredol ym maes Ymarfer Cyffredinol.

    Grŵp cyfeirio rhanddeiliaid

    Mae gan bob bwrdd iechyd yng Nghymru grŵp cyfeirio rhanddeiliaid i annog ymgysylltu llawn a thrafodaeth weithredol ar draws y cymunedau y maent yn eu gwasanaethu. Trwy wneud hyn, mae byrddau iechyd yn defnyddio barn gytbwys ei rhanddeiliaid i lywio'r broses o wneud penderfyniadau. Gallwch ddysgu mwy am y grŵp yma (agor mewn dolen newydd).

    Grŵp llywio

    Tîm bach o weithwyr proffesiynol sy'n dod at ei gilydd i weithio ar brosiect, menter neu gynllun penodol er enghraifft, at ddiben cynnal asesiad effaith ar iechyd.

    Gwarcheidwaid caldicott

    Person ar lefel uwch sy'n gyfrifol am ddiogelu cyfrinachedd gwybodaeth am gleifion neu ddefnyddwyr gwasanaeth yw gwarcheidwad Caldicott. Mae gwarcheidwaid Caldicott hefyd yn gyfrifol am sicrhau bod gwybodaeth yn cael ei rhannu'n briodol er mwyn sicrhau bod y claf neu'r defnyddiwr gwasanaeth yn derbyn y gofal gorau. Mae'r gwarcheidwad yn chwarae rhan allweddol yn y gwaith o sicrhau bod y sefydliad yn cydymffurfio â'r safonau uchaf ar gyfer ymdrin â gwybodaeth am gleifion.

    Gwasanaeth gwaed Cymru

    Yn cwmpasu Cymru gyfan ac yn casglu rhoddion gwaed gwirfoddol, di-dâl gan y cyhoedd.

    Gwasanaeth rhoi organau a meinwe

    Darparu gwasanaeth gwaed a thrawsblannu i’r GIG, gan ofalu am wasanaethau trawsblannu ledled y DU. Mae hyn yn cynnwys rheoli rhoi, storio a thrawsblannu organau, meinweoedd, mêr esgyrn a bôn-gelloedd, ac ymchwilio i driniaethau a phrosesau newydd.

    Gwasanaeth trafnidiaeth cleifion

    Os ydych yn glaf sy’n teithio i ysbyty neu oddi yno, fel arfer bydd disgwyl i chi drefnu eich trafnidiaeth eich hun. Boed gyrru eich hun, defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus neu ofyn i berthynas neu ffrind eich hebrwng. Pan and yw hyn yn bosib, gallech fod yn gymwys ar gyfer ein gwasanaeth trafnidiaeth cleifion.

    Efallai y byddech hefyd yn gallu defnyddio gwasanaethau trafnidiaeth cymunedol neu gael help gyda chostau teithio. Gallwch ddysgu mwy am ein gwasanaeth trafnidiaeth cleifion yma (agor mewn dolen newydd).

    Gwasanaethau ailalluogi

    Yn ceisio sicrhau cymaint â phosibl o annibyniaeth, dewis ac ansawdd bywyd hirdymor i bobl.

    Gwasanaethau cymorth i gleifion

    Mae eich adborth yn bwysig i ni, ac eydym bob tro am glywed eich profiadau o ofal iechyd. Mae ansawdd yn llywio popeth a wnawn ac er mwyn i ni barhau i wella hoffem wybod am eich profiadau diweddar o ddefnyddio’n gwasanaethau.

    Ffôn: 0300 0200 159
    Ebost: hdhb.patientsupportservices@wales.nhs.uk
    Ar-lein: Llenwi ffurflen adborth (agor mewn dolen newydd)
    Post: Freepost Feedback @ Hywel Dda

    Gwasanaethau meddygon teulu y tu allan i oriau

    Yn darparu gofal iechyd ar gyfer problemau meddygol brys y tu allan i oriau arferol y feddygfa. Mae gwasanaethau ar gael ar gyfer sefyllfaoedd meddygol brys ond nid ar gyfer argyfyngau. Gallwch gael mynediad at y gwasanaeth drwy ffonio 111 o unrhyw ffôn.

    Gallwch hefyd ymweld â’u gwefan yma i gael rhagor o fanylion am ofal y tu allan i oriau yng Nghymru (agor mewn dolen newydd).

    Gweithdrefn

    Dull safonol o gyflawni tasgau drwy ddarparu cyfres o gamau i'w cymryd i sicrhau canlyniad diogel ac effeithiol. Gallwch ddysgu mwy am bolisïau a gweithdrefnau’r bwrdd iechyd yma (agor mewn dolen newydd).

    Gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd

    Y term a ddefnyddir i ddisgrifio therapyddion, ciropodyddion, dietegwyr, therapyddion galwedigaethol, orthoptyddion, parafeddygon, ffisiotherapyddion, prosthetyddion, seicolegwyr, seicotherapyddion, radiograffwyr, a therapyddion lleferydd ac iaith, ymhlith eraill.

    Gwrthgeulyddion

    Meddyginiaethau yw gwrthgeulyddion sy'n helpu i atal clotiau gwaed. Maent yn cael eu rhoi i bobl sydd mewn perygl mawr o gael clotiau, er mwyn lleihau eu siawns o ddatblygu cyflyrau difrifol fel strôc a thrawiadau ar y galon.

    Yn ôl i'r brig


    Ng

    Yn ôl i'r brig


    H

    H and S - Iechyd a diogelwch

    Mae iechyd a diogelwch yn y gwaith yn cwmpasu ystod eang o ddyletswyddau a chyfrifoldebau gyda'r nod o gynnal amgylchedd gwaith diogel i weithwyr. Mae llawer o ddarnau perthnasol o ddeddfwriaeth a chyfraith achosion.

    Haematoleg

    Adran ar gyfer trin anhwylderau gwaed. Gall anhwylderau gwaed amrywio o gyfrif gwaed uchel neu gyfrif gwaed isel, neu efallai y bydd gennych broblem gyda gwaedu gormodol neu ffurfio clotiau. Gallant hefyd drin cleifion sy'n byw gyda lymffoma a gallant gael eu hatgyfeirio gyda diagnosis wedi'i gadarnhau ar gyfer triniaeth. Dim ond gweithiwr meddygol proffesiynol, eu meddyg teulu neu ymgynghorydd all atgyfeirio cleifion.

    HAT - Thrombosis a gafwyd mewn ysbyty

    Mae oedolion (dros 18 oed) mewn mwy o berygl o ddatblygu clotiau gwaed pan gânt eu derbyn i'r ysbyty. Mae'r risg hon yn isel ond gall fod yn uwch mewn rhai unigolion, er enghraifft, gall cleifion â risg uwch gynnwys cleifion hŷn, cleifion â chanser. Yn benodol, cleifion sydd wedi dioddef o thrombosis yn y gorffennol neu sydd â hanes teuluol o thrombosis.

    Mae hefyd yn amrywio yn ôl y rheswm dros dderbyn. Mae’n bwysig bod risg unigolyn o thrombosis yn cael ei asesu ynghyd â’r rheswm dros ei dderbyn.

    HCAs - Cynorthwywyr gofal iechyd

    Mae cynorthwyydd gofal iechyd yn gweithio mewn lleoliadau gofal iechyd a chymunedol. Yn y rhan fwyaf o amgylchiadau maent o dan oruchwyliaeth uniongyrchol gweithwyr meddygol proffesiynol cymwys, megis meddygon, nyrsys, llawfeddygon a bydwragedd.

    HCAI - Heintiau sy'n gysylltiedig â gofal iechyd

    Dyma heintiau y mae cleifion yn eu dal tra’u bod mewn cyfleuster gofal iechyd, megis ysbyty gofal acíwt neu gyfleuster gofal nyrsio medrus. Gall hyd yn oed swyddfa neu glinig meddyg fod yn ffynhonnell ar gyfer HCAI.

    HDU - Uned dibyniaeth uchel

    Mae'r HDU yn faes arbenigol o fewn ysbyty sy'n cynnig lefel uwch o ofal na ward safonol. Mae'r uned hon yn gofalu am gleifion sydd angen sylw, monitro a thriniaeth ychwanegol, ond nid i'r graddau y mae angen gofal dwys arnynt.

    HNA - Asesiad anghenion cyfannol

    Mae hyn yn ffordd o ddeall anghenion poblogaeth. Gellir defnyddio'r asesiad o anghenion iechyd fel rhan o'r broses gomisiynu. Mae hyn er mwyn gallu cynllunio a darparu'r cymorth mwyaf effeithiol i'r rhai sydd â'r angen mwyaf.

    HSE - Awdurdod gweithredol iechyd a diogelwch

    Rheoleiddiwr cenedlaethol Prydain ar gyfer iechyd a diogelwch yn y gweithle. Maent yn ymroddedig i amddiffyn pobl a lleoedd a helpu pawb i fyw bywydau mwy diogel ac iachach. Mae eu rôl yn mynd y tu hwnt i amddiffyn gweithwyr i gynnwys sicrwydd cyhoeddus.

    Maen nhw'n gweithio i sicrhau bod pobl yn teimlo'n ddiogel lle maen nhw'n byw, lle maen nhw'n gweithio ac, yn eu hamgylchedd.

    HTA - Awdurdod meinweoedd dynol

    Dyma reoleiddiwr annibynnol sefydliadau sy'n tynnu, storio a defnyddio meinwe ddynol. Gall y sefydliadau hyn ddefnyddio meinwe ar gyfer ymchwil, triniaeth feddygol, archwiliad post-mortem, addysg a hyfforddiant, ac arddangos yn gyhoeddus. Maent hefyd yn cymeradwyo rhoddion organau a mêr esgyrn gan bobl fyw.

    Hunanofal, hunangymorth neu hunanreoli

    Y camau y mae unigolion a gofalwyr yn eu cymryd drostynt eu hunain, eu plant, eu teuluoedd ac eraill i gadw'n heini a chynnal iechyd corfforol a meddyliol da.

    Yn ôl i'r brig


    I

    Iechyd a gofal gwledig Cymru

    Sefydliad rhagoriaeth sy'n arwain y ffordd ym maes iechyd a gofal cymdeithasol gwledig yng Nghymru, y DU ac yn rhyngwladol. Fe’i ffurfiwyd ac fe'i cefnogir gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda, Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, Bwrdd Iechyd Addysgu Powys ac Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru. Mae’n gweithio ar y cyd â Phrifysgolion Aberystwyth, Bangor, Caerdydd, Abertawe, Y Drindod Dewi Sant a'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Ynghyd ag Awdurdodau Lleol Ceredigion, Powys a Gwynedd.

    Gallwch ddysgu mwy am Iechyd a Gofal Gwledig Cymru yma (agor mewn dolen newydd).

    Iechyd cyhoeddus

    Gwella iechyd y boblogaeth yn hytrach na trin afiechydon cleifion unigol.  Gallwch ddysgu mwy am iechyd cyhoeddus yng Nghymru yma (agor mewn dolen newydd).

    Iechyd cyhoeddus Cymru

    Yr asiantaeth iechyd cyhoeddus genedlaethol yng Nghymru. Yn gweithio i ddiogelu a gwella iechyd a llesiant a lleihau anghydraddoldebau iechyd i bobl Cymru.

    Iechyd gwyrdd

    Ymgorffori arferion ecogyfeillgar mewn darpariaeth gofal iechyd. Gallwch ddarganfod mwy am iechyd gwyrdd yn ein bwrdd iechyd yma (agor mewn dolen newydd).

    Isotopau meddygol

    Mewn meddygaeth niwclear, mae isotopau meddygol yn fath o gapsiwl a ddefnyddir yn aml mewn diagnosteg a therapi ymbelydredd ar gyfer cleifion canser. Defnyddir isotopau'n aml hefyd wrth ganfod arthritis, toriadau a thiwmorau.

    Yn ôl i'r brig


    J

    Yn ôl i'r brig


    L

    Yn ôl i'r brig


    Ll

    Llesiant

    Llesiant yw’r cyflwr o fod yn iach ac yn hapus yn gorfforol ac yn feddyliol. Mae llesiant hefyd yn cyfeirio at ba mor fodlon y mae pobl yn teimlo ar eu bywydau. Faint o reolaeth y maent yn teimlo sydd ganddynt am eu bywydau yn gyffredinol yn ogystal â'u cyflogaeth, a'u perthnasoedd cymdeithasol a phroffesiynol ag eraill.

    Llinell ganolog

    Tiwb neu linell sy'n cael ei mewnosod yn y claf er mwyn i hylifau neu gyffuriau gael eu trosglwyddo i'w wythiennau.

    Llwybr gofal

    Dyma sut mae cleifion yn profi eu gofal o atal i ddiagnosis ac asesu, i driniaeth a lle bo'n briodol, i ofal lliniarol. Mae hyn fel arfer yn cynnwys mapio’r daith a’r profiad gan ddefnyddio amrywiaeth o dechnegau gyda chleifion, clinigwyr a rheolwyr. Nod cynllunwyr gwasanaeth yw gwella llif cleifion ar hyd y llwybr hwn trwy leihau aneffeithlonrwydd a gwella dibynadwyedd.

    Llwybrau cleifion

    Llwybr claf yw'r llwybr y bydd claf yn ei ddilyn o fewn y gwasanaeth iechyd. O'i gyswllt cyntaf ag aelod o staff y GIG (meddyg Teulu fel arfer), trwy atgyfeirio, hyd at gwblhau ei driniaeth. Mae hefyd yn cwmpasu'r cyfnod o fynd i mewn i ysbyty neu ganolfan driniaeth nes bod y claf yn gadael.

    Llwybrau clinigol

    Cynlluniau rheoli amlddisgyblaethol safonol sy'n seiliedig ar dystiolaeth sy'n nodi dilyniant o ymyriadau clinigol, amserlenni, cerrig milltir, a chanlyniadau disgwyliedig ar gyfer grŵp cleifion.

    Llywodraethu clinigol

    Fframwaith y mae sefydliadau'r GIG yn atebol drwyddo am wella ansawdd eu gwasanaethau yn barhaus.

    Yn ôl i'r brig


    M

    Maeth a dieteteg

    Mae'r tîm hwn yn darparu gofal maethol, cyngor, cymorth, addysg a hyfforddiant gyda'r nod o wella'ch iechyd a'ch lles. Maent hefyd yn cefnogi eich adferiad ac yn darparu maeth fel triniaeth neu ar gyfer rheoli ystod eang o gyflyrau iechyd.

    MCA - Deddf galluedd meddyliol

    Bob dydd, mae pobl yn gwneud penderfyniadau ynghylch pethau yn eu bywydau. Yr enw ar y gallu hwn i wneud penderfyniadau yw galluedd meddyliol. Weithiau, mae rhai pobl yn ei chael yn anodd gwneud penderfyniadau am nad oes ganddynt y galluedd meddyliol.

    Mae hon yn gyfraith a fydd yn helpu i gefnogi pobl sy'n cael anhawster gwneud penderfyniadau drostynt eu hunain, neu sydd am gynllunio ymlaen rhag ofn na fyddant yn gallu gwneud penderfyniadau yn y dyfodol. Bydd y Ddeddf yn diogelu'r bobl hynny nad oes ganddynt alluedd. Bydd y ddeddf galluedd meddyliol yn effeithio ar bobl sy'n cael anhawster gwneud penderfyniadau.

    Bydd hefyd yn effeithio ar eu teuluoedd, eu gofalwyr, staff iechyd a gofal cymdeithasol, yn ogystal â phobl eraill a allai ddod i gysylltiad â nhw.

    MDTs - Timau amlddisgyblaethol

    Mae MDTs yn cynnwys gweithwyr proffesiynol o lawer o feysydd arbenigol gofal iechyd sy'n dod at ei gilydd i ddarparu asesiadau cynhwysfawr a rheolaeth o gyflwr claf.

    Meddyg Teulu

    Mae meddygon teulu yn trin pob cyflwr meddygol cyffredin ac yn cyfeirio cleifion i ysbytai a gwasanaethau meddygol eraill ar gyfer triniaeth frys ac arbenigol. Gallwch ddod o hyd i'ch practis meddyg teulu lleol yma (yn agor mewn tudalen newydd).

    Meddygaeth niwclear

    Y gangen o feddygaeth sy'n delio â defnyddio sylweddau ymbelydrol mewn ymchwil, diagnosis a thriniaeth.

    MHLD - Iechyd meddwl ac anableddau dysgu

    Darparu triniaeth, cymorth a chefnogaeth i gleifion ag anghenion iechyd meddwl neu anabledd dysgu. Gallwch ddarganfod mwy am y gwasanaethau iechyd meddwl ac anabledd dysgu rydym yn eu cynnig yma (agor mewn dolen newydd).

    MHP - Ymarferydd iechyd meddwl

    Dyma weithiwr iechyd sy'n darparu gwasanaethau er mwyn gwella iechyd meddwl unigolion neu drin salwch meddwl. Mae'r rhain yn cynnwys seiciatryddion, seicolegwyr clinigol, gweithwyr cymdeithasol clinigol, neu ymarferwyr nyrsio iechyd meddwl seiciatrig.

    MHRA - Asiantaeth rheoleiddio meddyginiaethau a chynhyrchion gofal iechyd 

    Mae'r asiantaeth rheoleiddio meddyginiaethau a chynhyrchion gofal iechyd yn rheoleiddio meddyginiaethau, dyfeisiau meddygol, a chydrannau gwaed ar gyfer trallwysiad yn y DU.

    MIU - Uned mân anafiadau

    Dyma’r rhan o'r ysbyty ar gyfer anafiadau llai difrifol, megis toriadau dwfn, anafiadau i'r llygaid, chwistrelliadau difrifol, mân losgiadau, a sgaldiadau ymhlith eraill. Gallwch ddod o hyd i'n Unedau Mân Anafiadau yma (agor mewn dolen newydd).

    MLU - Uned dan arweiniad bydwragedd

    . Lle i roi genedigaeth os ydych wedi cael beichiogrwydd hawdd. Gallwch ddarganfod mwy am yr Unedau  yn ein hardal ni yma (agor mewn dolen newydd).

    MRI - Delweddu cyseiniant magnetig

    Mae delweddu Ccseiniant magnetig yn fath o sgan sy'n defnyddio meysydd magnetig cryf a thonnau radio i gynhyrchu delweddau manwl o du mewn y corff.

    MRSA - Staffylococws awrëws sy'n gwrthsefyll methisilin

    Math o facteria sydd fel arfer yn byw'n ddiniwed ar y croen.   Os yw'n mynd i mewn i'r corff, gall achosi haint difrifol sydd angen triniaeth ar unwaith gyda gwrthfiotigau.

    MSK - Cyhyrysgerbydol

    Cyhyrysgerbydol sy'n ymwneud â sgerbwd a chyhyrau'r corff.

    Yn ôl i'r brig


    N

    NCEPOD - Ymchwiliad cyfrinachol cenedlaethol i ganlyniadau cleifion ac astudiaethau marwolaeth

    Cynorthwyo i gynnal a gwella safonau gofal iechyd er budd y cyhoedd. Mae'r ymchwiliad yn gwneud hyn drwy adolygu gofal cleifion, drwy gynnal arolygon cyfrinachol, a thrwy gyhoeddi canlyniadau gweithgareddau o'r fath a sicrhau eu bod ar gael.

    NCISH - Ymchwiliad cyfrinachol cenedlaethol i hunanladdiad a lladdiad ar gyfer pobl â salwch meddwl

    Prif raglen ymchwil y DU i atal hunanladdiad mewn gwasanaethau clinigol. Nod cyffredinol yr NCISH yw gwella diogelwch pob claf iechyd meddwl.

    NDCS - Cymdeithas genedlaethol ar gyfer plant byddar

    Y brif elusen ar gyfer plant byddar. Maen nhw’n darparu cymorth a chefnogaeth i bobl sy’n gofalu am blentyn byddar ni waeth beth fo’u lefel neu fath o fyddardod neu sut maen nhw’n cyfathrebu.

    NFI - Menter Twyll Genedlaethol

    Mae'r fenter twyll genedlaethol yn ymarfer sy'n paru data electronig o fewn a rhwng cyrff y sector cyhoeddus a'r sector preifat i atal a chanfod twyll. Mae ein LCFS yn cysylltu â’r Fenter Twyll Genedlaethol i adrodd a choladu gwybodaeth am unrhyw achosion o dwyll a amheuir yn y GIG. Gallwch ddarganfod mwy am ein tîm Atal Twyll yma (agor mewn dolen newydd).

    NICE - Y sefydliad cenedlaethol dros ragoriaeth mewn iechyd a gofal

    Sefydliad cenedlaethol dros Iechyd a rhagoriaeth. Sefydliad annibynnol sy'n darparu canllawiau cenedlaethol ar hybu iechyd da ac atal a thrin afiechyd. Ei nod yw gosod safonau cenedlaethol clir o'r hyn y gall cleifion ddisgwyl ei gael gan y GIG.

    Mae'n hyrwyddo effeithiolrwydd clinigol a chost-effeithiolrwydd trwy ganllawiau ac archwiliadau i gefnogi staff rheng flaen. Mae’r ffordd y sefydlwyd NICE mewn deddfwriaeth yn golygu bod ei ganllawiau yn swyddogol i Loegr yn unig. Fodd bynnag, mae ganddo gytundebau i ddarparu rhai cynhyrchion a gwasanaethau NICE i Gymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon.

    NSF - Fframwaith gwasanaeth cenedlaethol

    Dyma strategaethau hirdymor ar gyfer gwella meysydd gofal penodol. Gweithredir NSFs mewn partneriaeth â sefydliadau gofal cymdeithasol a sefydliadau eraill. Mae chwe NSFs yng Nghymru sy'n cwmpasu clefyd coronaidd y galon, diabetes, iechyd meddwl, arennol, pobl hŷn a phlant.

    NWSSP - Partneriaeth cydwasanaethau GIG Cymru

    Sefydliad annibynnol sy'n eiddo i GIG Cymru ac sy'n cael ei gyfarwyddo ganddo. Mae NWSSP yn cefnogi GIG Cymru trwy ddarparu amrywiaeth gynhwysfawr o swyddogaethau a gwasanaethau cymorth o ansawdd uchel sy'n canolbwyntio ar y cwsmer. Er enghraifft, cyflogaeth (recriwtio, y gyflogres a phensiynau); cyngor a chynrychiolaeth gyfreithiol, a'r gwasanaethau caffael.

    Nwyddau traul meddygol

    Cyfarpar meddygol sydd ei angen ar gyfer triniaeth glinigol. Mae enghreifftiau o nwyddau traul meddygol yn cynnwys chwistrellau, pwythau, styffylau, menig meddygol a gynau.

    Nwyon gwaed

    Prawf gwaed i wirio lefelau ocsigen, carbon deuocsid ac asidedd yn y gwaed. Gellir gwneud hyn sawl gwaith y dydd.

    Yn ôl i'r brig


    O

    OAMHS - Gwasanaeth iechyd meddwl i oedolion hŷn

    Darparu asesiad, triniaeth a gofal iechyd meddwl arbenigol y GIG i bobl hŷn sy’n wynebu anawsterau iechyd meddwl gweithredol yn ddiweddarach mewn bywyd. Gallwch ddarganfod mwy am ein OAMHS yma (agor mewn dolen newydd).

    OCC - Canolfan gyswllt cleifion allanol

    Mae'r ganolfan gyswllt cleifion allanol yn rheoli apwyntiadau cleifion allanol ar gyfer Ysbytai Cyffredinol Bronglais, Glangwili, Tywysog Philip a Llwynhelyg.   Gallant drefnu, cadarnhau, newid neu ganslo apwyntiad claf allanol. Gallwch ddarganfod mwy am ein OCC yma (agor mewn dolen newydd).

    Offthalmoleg

    Gofal llygaid i gleifion sydd â phroblemau golwg sydd angen triniaeth. Gallwch ddarganfod mwy am ein gwasanaethau offthalmoleg yma (agor mewn dolen newydd).

    Ombwdsmon gwasanaethau cyhoeddus

    Mae’r ombwdsmon yn annibynnol ar holl gyrff y llywodraeth ac mae ganddo bwerau cyfreithiol i ymchwilio i gwynion am wasanaethau cyhoeddus, gan gynnwys y GIG, a darparwyr gofal annibynnol yng Nghymru. 

    Os ydych yn anhapus gyda'r ffordd yr ydym wedi delio â'ch cwyn, rhowch wybod i ni fel y gallwn drafod hyn gyda chi. Gellir cymryd camau ychwanegol i geisio ateb eich holl gwestiynau. Fodd bynnag, os ydych yn dal yn anhapus, gallwch ei riportio i Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru ond dim ond os yw’r bwrdd iechyd eisoes wedi ymchwilio i’ch cwyn.

    Cyfeiriad: 1 Ffordd Yr Hen Gae, Pencoed, CF35 5LJ
    Rhif ffôn: 0300 790 0203
    Ebost: ask@ombudsman.wales
    Gwefan yr ombwdsmon (agor mewn dolen newydd).

    OOH - Y tu allan i oriau

    Gofal meddygol brys y tu allan i oriau agor arferol eich Meddyg Teulu. Gallwch ddarganfod mwy am ein gwasanaeth tu allan i oriau, gan gynnwys manylion cyswllt yma (agor mewn dolen newydd).

    OPS - Gwasanaeth cleifion tramor

    Gwasanaeth Cleifion Tramor. Ymwelydd tramor yw person nad yw fel arfer yn preswylio yn y Deyrnas Unedig. Mae'r GIG yn darparu gofal iechyd i bobl sy'n byw yn y DU. Nid oes gan bobl nad ydynt fel arfer yn byw yn y wlad hon hawl awtomatig i ddefnyddio'r GIG yn rhad ac am ddim. Gallwch ddarganfod mwy am ein gwasanaeth ymwelwyr tramor yma (agor mewn dolen newydd).

    Yn ôl i'r brig


    P

    PACU - Uned Gofal Ambiwladol Pediatrig

    Unedau dydd plant ein hysbytai. Mae timau nyrsio a meddygol arbenigol yn staffio PACUs. Bydd y timau hyn yn cynnal asesiadau a phrofion pellach fel profion gwaed a/neu pelydr-X ac yn cynnig triniaeth lle bo angen.

    Yn aml gall llawer o blant gael eu trin o fewn ein hunedau PACU a hynny heb angen iddynt aros dros nos. O bryd i'w gilydd, bydd unedau PACU hefyd yn darparu gofal ar sail apwyntiad/cleifion allanol. Os oes angen triniaeth bellach a gofal dros nos ar eich plentyn, bydd yn cael ei drosglwyddo i'n wardiau pediatrig cleifion mewnol.

    Gallwch gael rhagor o wybodaeth am wasanaethau gofal iechyd plant yma (yn agor mewn ffenestr newydd) Gallwch gael rhagor o wybodaeth am wasanaethau gofal iechyd plant yma (agor mewn dolen newydd).

    Pasbort iechyd

    Adnodd i helpu pobl i gyfleu eu hanghenion i weithwyr gofal iechyd proffesiynol.

    PDCS

    Gwasanaeth ymgynghori ynghylch anhwylder personoliaeth. Mae person ag anhwylder personoliaeth yn meddwl, yn teimlo, yn ymddwyn neu’n ymdeimlo ag eraill mewn modd gwahanol iawn i’r person arferol. Mae llawer o bobl sydd ag anhwylder personoliaeth yn gwella gydag amser.

    Mae triniaeth seicolegol neu feddygol yn aml yn ddefnyddiol, ond weithiau cymorth neu gefnogaeth yw'r cyfan sydd ei angen. Nid oes un dull sy'n addas i bawb - dylid teilwra'r driniaeth i'r unigolyn. Gallwch ddysgu mwy am ein gwasanaeth therapïau seicolegol yma (agor mewn dolen newydd).

    Peiriant nwyon gwaed

    Peiriant sy'n mesur y nwyon fel ocsigen a charbon deuocsid yng ngwaed claf.

    Pelydr-X

    Proses gyflym a di-boen a ddefnyddir yn gyffredin i gynhyrchu delweddau o'r tu mewn i'r corff. Mae'n ffordd effeithiol iawn o edrych ar yr esgyrn a gellir ei ddefnyddio i helpu i ganfod ystod o gyflyrau.

    Penderfyniad ymlaen llaw

    Mae Deddf Galluedd Meddyliol 2005 yn rhoi hawl statudol i bobl yng Nghymru a Lloegr wrthod triniaeth, drwy 'benderfyniad ymlaen llaw'. Mae penderfyniad ymlaen llaw yn caniatáu i berson ddweud pa fathau o driniaeth y byddent neu na fyddent yn hoffi pe na baent yn gallu penderfynu drostynt eu hunain yn y dyfodol. Mae'n benderfyniad rhwymol.

    PHA - Asesiad iechyd y boblogaeth

    Mae hyn yn ymwneud â deall iechyd cymunedau neu boblogaethau penodol. Mae hefyd yn edrych ar ffactorau sy'n sail i iechyd da a ffactorau sy’n dangos risgiau posibl, a hynny er mwyn llywio polisïau a gwasanaethau arloesol.

    Presgripsiynu cymdeithasol

    Ffordd o gyfeirio cleifion at amrywiaeth o wasanaethau anghlinigol yn lleol sydd fel arfer yn cael eu cynllunio a'u darparu gan sefydliadau'r sector gwirfoddol a chymunedol.

    Prif weithredwr

    Prif Weithredwr sefydliad GIG yw'r swyddog atebol ac mae'n adrodd wrth y bwrdd.

    Podiatreg

    Mae'r gwasanaeth podiatreg yn darparu gwasanaeth iechyd y traed cynhwysfawr ac o ansawdd uchel ar gyfer cyflyrau sy'n effeithio ar ran isaf y goes.  Gallwch ddysgu mwy am wasanaetha podiatreg yn eich ardal  yma (agor mewn dolen newydd)

    Polisi

    Cyfarwyddeb ysgrifenedig gan y bwrdd a allai fod yn seiliedig ar statud neu gyfraith. Mae polisïau'n disgrifio'r dull gweithredu eang neu'r camau gweithredu y mae'r Bwrdd Iechyd yn eu cymryd mewn perthynas â mater penodol. Gallwch ddysgu mwy am bolisïau a gweithdrefnau’r bwrdd yma (agor mewn dolen newydd).

    PPH - Ysbyty Tywysog Philip

    Un o'n pedwar prif ysbyty. Yn Llanelli, Sir Gaerfyrddin. Gallwch ddysgu mwy am wasanaethau ysbyty tywysog philip yma (agor mewn dolen newydd).

    PREMs - Mesur profiad a adroddir gan glaf

    Mae'r rhain yn holiaduron dilys y mae defnyddwyr gwasanaeth, eu teuluoedd a'u gofalwyr yn eu llenwi. Maent yn rhoi gwell dealltwriaeth i sefydliadau’r GIG o sut maent yn teimlo am eu profiadau o’r gofal y maent yn ei gael.

    Profiad y claf

    Mae'n golygu rhoi'r claf a'u profiad wrth wraidd gwella ansawdd. Mae profiad y claf yn canolbwyntio ar y mesurau a'r elfennau sy'n bwysig i'r claf, megis parch at werthoedd, dewisiadau ac anghenion a fynegwyd, sy'n canolbwyntio ar y claf.  Gallwch ddysgu mwy am y tîm profiad y claf yma (agor mewn dolen newydd).

    Pum cam at sicrhau llesiant

    Mae’r pum cam at sicrhau llesiant yn cyfateb llesiant i ‘pum ffrwyth a llysiau’r dydd.’ Mae gan bob un ohonom anghenion emosiynol ac iechyd meddwl. Mae gofalu am ein hiechyd emosiynol a meddyliol yr un mor bwysig â gofalu am ein hiechyd corfforol. Gallwch ddarganfod mwy am y pum cam at sicrhau llesiant yma (agor mewn dolen newydd).

    Pwyllgor gwasanaethau iechyd arbenigol Cymru

    Yn gyfrifol am gyd-gynllunio gwasanaethau arbenigol a thrydyddol ar ran byrddau iechyd yng Nghymru. Bob blwyddyn, mae’n cael cyllid gan fyrddau iechyd i dalu am ofal iechyd arbenigol i bawb sy'n byw yng Nghymru ac sydd â hawl i ofal y GIG.

    Yn ôl i'r brig


    Ph

    Yn ôl i'r brig


    R

    RAMI - Mynegai marwolaethau wedi'i addasu gan risg

    Mynegai marwolaethau yn seiliedig ar gymhareb o nifer y marwolaethau a welwyd i nifer disgwyliedig o farwolaethau mewn poblogaeth benodol. Bwriad yr elfen 'wedi'i haddasu' o RAMI yw caniatáu cymariaethau rhwng ysbytai sy'n darparu gofal cymhleth, risg uchel ac ysbytai llai sy'n darparu gwasanaethau risg is.

    RCPCH - Coleg brenhinol iechyd pediatrig ac iechyd plant

    Y corff aelodaeth ar gyfer pediatregwyr yn y DU a ledled y byd. Wedi'i sefydlu ym 1996 ac yn awr gyda thua 20,000 o aelodau yn y DU ac yn rhyngwladol, rydym yn chwarae rhan bwysig mewn addysg feddygol ôl-raddedig, safonau proffesiynol, ymchwil a pholisi.

    RIDDOR - Rheoliadau adrodd am anafiadau, clefydau peryglus a digwyddiadau peryglus

    Darn o ddeddfwriaeth iechyd a diogelwch sy'n darparu ymagwedd strwythuredig at y ffordd y mae cyflogwyr yn adrodd am ddigwyddiadau iechyd a diogelwch.

    RNID - Sefydliad cenedlaethol brenhinol y byddar

    Yr elusen genedlaethol sy’n cefnogi’r 12 miliwn o bobl yn y DU sy'n fyddar, sydd wedi colli eu clyw neu sy’n dioddef o tinitws.

    Yn ôl i'r brig


    Rh

    Rhagamcanion poblogaeth

    Darparu amcangyfrif o faint poblogaeth y dyfodol yn seiliedig ar ragdybiaethau am enedigaethau, marwolaethau a mudo. Mae'r rhagdybiaethau'n seiliedig ar dueddiadau'r gorffennol a dim ond yn nodi beth allai ddigwydd pe bai'r tueddiadau diweddaraf yn parhau.

    Rheolaeth Gorfforaethol

    Y modd y mae byrddau yn arwain ac yn cyfarwyddo eu sefydliadau fel bod y broses o wneud penderfyniadau yn effeithiol, a bod y canlyniadau cywir yn cael eu cyflawni. Yn y GIG mae hyn yn golygu darparu gwasanaethau diogel ac effeithiol mewn amgylchedd gofalgar a thosturiol mewn ffordd sy'n ymateb i anghenion cyfnewidiol cleifion a defnyddwyr gwasanaeth.

    Rheoli Achosion

    Rheoli achosion yw'r broses o gynllunio, cydlynu, rheoli ac adolygu gofal unigolyn.

    Rhwydweithiau clinigol

    Nid yw Rhwydweithiau Clinigol wedi'u cyfyngu gan ffiniau proffesiynol a Byrddau Iechyd Lleol presennol. Maent yn ceisio sicrhau darpariaeth deg o wasanaethau o ansawdd uchel sy'n glinigol effeithiol.

    Rhyddhau o'r ysbyty

    Y pwynt lle mae'r claf yn gadael yr ysbyty a naill ai'n dychwelyd adref neu'n cael ei drosglwyddo i gyfleuster arall fel un ar gyfer adsefydlu neu i gartref nyrsio.

    Yn ôl i'r brig


    S

    Safonau iechyd a gofal

    Mae'r safonau hyn yn nodi fframwaith cyffredin Llywodraeth Cymru i gefnogi'r GIG (y Gwasanaeth Iechyd Gwladol) a sefydliadau partner i ddarparu gwasanaethau effeithiol, amserol ac o safon ar draws pob lleoliad gofal iechyd. Maent yn nodi'r hyn y gall pobl Cymru ei ddisgwyl pan fyddant yn cael mynediad at wasanaethau iechyd a pha ran y gallant ei chwarae wrth hyrwyddo eu hiechyd a'u llesiant eu hunain. Maent yn nodi disgwyliadau ar gyfer gwasanaethau a sefydliadau ac a ydynt yn darparu neu'n comisiynu gwasanaethau ar gyfer eu dinasyddion lleol.

    SBAR - Ffactorau sefyllfa, cefndir, asesu a chydnabod ar gyfer cyfathrebu prydlon ac effeithiol ymhlith staff

    Mae SBAR yn tynnu'r ansicrwydd allan o gyfathrebiadau pwysig. Mae'n atal y defnydd o ragdybiaethau ac amwysedd sy'n digwydd weithiau.

    sCAMHS - Gwasanaethau iechyd meddwl arbenigol plant a'r glasoed

    Darparu gwasanaethau arbenigol iechyd meddwl i blant ac ieuenctid sydd â phroblemau iechyd meddwl. Gallwch ddysgu mwy am wasanaethau sCAMHS ardal hywel dda yma (agor mewn dolen newydd).

    SDEC – Gofal brys yr un diwrnod

    Mae'r gwasanaeth SDEC yn galluogi arbenigwyr i asesu, gwneud diagnosis a thrin cleifion ar yr un diwrnod ar ôl cyrraedd a fyddai fel arall wedi cael eu derbyn i'r ysbyty.  Gall cleifion sy'n dod i'r ysbyty â chyflyrau perthnasol gael eu hasesu'n gyflym, eu diagnosio, a'u trin heb gael eu derbyn i ward. Os yw'n glinigol ddiogel gwneud hynny, gallant fynd adref yr un diwrnod y darperir eu gofal.

    Yn ein hardal mae gennym wasanaeth SDEC yn ysbytai Glangwili a Llwynhelyg.

    SDUC - Gofal brys yr un diwrnod

    Arweinir gwasanaethau SDUC gan uwch ymarferwyr clinigol.  Gall cleifion naill ai gael eu cyfeirio gan weithwyr meddygol proffesiynol eraill neu gallant hunan-atgyfeirio wrth gyrraedd.  Gall tîm SDUC ddarparu cymorth meddygol pan nad yw'n argyfwng sy'n bygwth bywyd.  Gallant ddelio â llawer o broblemau cyffredin gan gynnwys mân anafiadau a salwch.

    Gall cleifion gael eu hasesu, eu diagnosio, a'u trin yn SDUC, ac yna gallant ddychwelyd adref yr un diwrnod. Gellir rhoi cynllun gofal i gleifion sy'n cynnwys atgyfeiriadau i wasanaethau eraill os oes angen.

    Yn ein hardal mae gennym wasanaeth SDUC yng Nghanolfan Gofal Integredig Aberteifi.

    Sector preifat

    Y rhan o'r economi nad yw o dan reolaeth uniongyrchol y wladwriaeth. Nid yw sefydliadau'r sector preifat yn cael cymorth na chefnogaeth o unrhyw fath gan y llywodraeth ganolog. Ym maes gofal iechyd, mae'r sector preifat yn cynnwys ysbytai a chlinigau sy'n rhedeg yn annibynnol ar y GIG.

    y Sector gwirfoddol a chymunedol

    Term ymbarél sy'n cyfeirio at elusennau cofrestredig yn ogystal â sefydliadau nad ydynt yn rhai elusennol, sefydliadau dielw, cymdeithasau, grwpiau hunangymorth a grwpiau cymunedol, er budd y cyhoedd neu'r gymuned. Cyfeirir atynt hefyd fel y trydydd sector.

    SHMI - Mynegai safonedig marwolaethau mewn ysbytai

    Mae hyn yn mesur holl farwolaethau cleifion a dderbynnir i ysbyty a'r rhai sy'n digwydd hyd at 30 diwrnod ar ôl cael eu rhyddhau o'r ysbyty.

    Siarad Iechyd/Talking Health

    Cynllun ar gyfer pobl sy'n defnyddio ein gwasanaethau ac a hoffai fod yn rhan o'r ffordd y caiff y gwasanaethau hynny eu datblygu a'u rhedeg. Gallwch ddysgu mwy am gynllun Siarad Iechyd/Talking Health yma (agor mewn dolen newydd).

    SIRO - Uwch-berchennog risg gwybodaeth

    Mae'r SIRO yn atebol am sicrhau bod systemau a phrosesau effeithiol ar waith i fynd i'r afael â'r agenda llywodraethu gwybodaeth, gan gynnwys rheoli cofnodion a dogfennau. Y SIRO yw perchennog cyffredinol risg gwybodaeth o fewn y sefydliad. Mae’n gweithredu fel canolbwynt ar gyfer rheoli risg gwybodaeth yn y sefydliad.

    Mae hyn yn cynnwys datrys unrhyw faterion risg uwch ar draws y sefydliad neu faterion risg uwch a godwyd gan berchnogion asedau gwybodaeth. Bydd y SIRO yn rhoi cyngor ysgrifenedig i'r Prif Weithredwr ar gynnwys y Datganiad llywodraethu ynghylch risg gwybodaeth.

    Sgiliau iechyd

    Yn gweithredu yn y gweithlu a datblygu sefydliadol. Yn darparu atebion gweithlu sydd wedi'u cynllunio i wella gofal iechyd, codi ansawdd, a gwella cynhyrchiant a pherfformiad ariannol. Mae sgiliau iechyd yn sefydliad dielw ar gyfer y iechyd cyfan yn y DU.

    SOC - Achos amlinellol strategol

    Achos Amlinellol Strategol yw cam cyntaf y broses o ddatblygu achos busnes. Defnyddir yr Achos Amlinellol Strategol wrth reoli prosiectau a gwneud penderfyniadau. Mae'n ddogfen fer sy'n cyflwyno'r syniadau prosiect sylfaenol. Nod yr Achos Amlinellol Strategol yw rhoi digon o wybodaeth fel y gall y rhai sy'n gwneud penderfyniadau benderfynu a ddylid bwrw ymlaen ag achos busnes llawn manylach.

    System gwybodaeth gofal cymunedol Cymru (cofnod gofal cymunedol digidol)

    Pryd bynnag y bydd claf neu gleient yn derbyn triniaeth neu ofal yng Nghymru mae gwybodaeth naill ai'n cael ei hysgrifennu neu ei chadw ar gyfrifiadur. Defnyddir y cofnodion hyn i gefnogi gofal unigol. Pan ddarperir gofal yn y cartref neu yn y gymuned, mae'n aml yn cael ei ddarparu gan wahanol bobl o wahanol sefydliadau gyda gwahanol ffyrdd o gofnodi gwybodaeth.

    Mae system gwybodaeth gofal cymunedol Cymru yn integreiddio gwybodaeth mewn un system genedlaethol. Mae hyn yn ei gwneud yn bosibl - ar sail angen gwybod. Dim ond rhwng gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol y caiff gwybodaeth ei rhannu, a hynny'n ddiogel.

    Bydd yn cael ei ddefnyddio gan wasanaethau iechyd cymunedol, iechyd meddwl a chymdeithasol, gweithwyr cymdeithasol, a therapyddion i gofnodi'r gofal y maent yn ei ddarparu. Gall achosion gael eu rhannu neu eu trosglwyddo ar draws ffiniau rhanbarthol a sefydliadol os caiff yr unigolyn ei gyfeirio at wasanaethau newydd neu os yw’n symud cartref.

    Yn ôl i'r brig


    T

    Therapi galwedigaethol pediatrig

    Yn helpu plant a phobl ifanc sy’n cael anawsterau sylweddol wrth gyflawni eu gweithgareddau bob dydd. Plant rhwng 0 a 18 oed sy’n byw yn ardal ein bwrdd iechyd. Rhaid i blant gael eu cyfeirio at y gwasanaeth gan weithwyr iechyd proffesiynol sy'n ‘nabod y plentyn. Gallwch ddysgu mwy am ein gwasanaeth therapi galwedigaethol pediatrig yma (agor mewn dolen newydd).

    Tîm Gofal Critigol

    Tîm arbenigol sy'n rhoi cymorth i gleifion ag anafiadau ac afiechydon difrifol sy'n bygwth bywyd.

    Tîm y caplaniaid

    Cymorth i gleifion a’u teuluoedd. Gallwch ddarganfod mwy am ein gwasanaeth caplaniaeth yma (agor mewn dolen newydd).

    Tiwb endotraceaidd

    Mae'r tiwb hwn yn cael ei fewnosod naill ai drwy drwyn neu wddw'r claf i'r bibell wynt a chyfeirir ato weithiau fel tiwb ET.

    Tîm gwasanaeth llesiant seicolegol staff

    Mae'r tîm yn cynnig amrywiaeth o wasanaethau ac adnoddau ac yn cyfeirio. Eu nod yw cyfrannu at ddiwylliant sydd â lles staff yn ganolog iddo a lle mae gwaith da yn ein galluogi ni i gyd i brofi iechyd meddwl da. Gallwch ddysgu mwy am y tîm yma (agor mewn dolen newydd).

    Y Trydydd sector

    Yr ystod lawn o sefydliadau nad ydynt yn rhai cyhoeddus, nid er elw sy'n anllywodraethol ac sy'n canolbwyntio ar werth. Cyfeirir atynt hefyd fel y sector gwirfoddol a chymunedol.

    Yn ôl i'r brig


    Th

    Therapi iaith a lleferydd

    Darparu triniaeth, cymorth a gofal i blant ac oedolion  sy’n cael trafferth cyfathrebu, bwyta, yfed a llyncu. Gallwch ddysgu mwy am wasanaethau therapi iaith a lleferydd y bwrdd iechyd yma (agor mewn dolen newydd).

    Yn ôl i'r brig


    U

    UEA/ AFU – Uned Eiddilwch Acíwt

    Mae UEA yn gofalu am gleifion sydd â’r risg uchaf o gwympo, anabledd, cael eu derbyn i’r ysbyty, neu’r angen am ofal hirdymor. Mae cleifion yn cael eu hatgyfeirio at UEA gan eu meddyg teulu, clinigwr arall neu drwy Adran Achosion Brys (A&E) ysbyty.

    Uned gofal dwys seiciatryg

    Cyfleuster aciwt ar gyfer cleifion mewnol sy’n cael eu cadw dan y Ddeddf iechyd meddwl sy’n cyflwyno gyda lefel sylweddol o angen. Mae angen iddynt gael ymyrraeth dwys tymor byr mewn amgylched mwy diogel.

    Undebau llafur a chyrff proffesiynol

    Cymdeithas benodedig o weithwyr proffesiynol o fewn sector a ffurfiwyd i ddiogelu a hyrwyddo eu hawliau a'u buddiannau.

    Yn ôl i'r brig


    W

    WAST - Ymddiriedolaeth gwasanaethau ambiwlans Cymru

    Darparu gofal brys a gofal argyfwng ar gyfer galwyr 999, cludiant cleifion nad ydynt yn argyfwng i ysbytai a chefnogi gwasanaeth 111 Cymru.

    WWAMH - Gweithredu gorllewin Cymru dros iechyd meddwl

    Yn darparu amrywiaeth o wasanaethau i grwpiau gwirfoddol, gofalwyr ac unigolion sydd wedi defnyddio neu sy'n defnyddio gwasanaethau iechyd meddwl ac sy'n byw yn ein hardal.

    Yn ôl i'r brig


    Y

    Ychwanegu at fywyd

    Archwiliad iechyd ar-lein yw hwn, sy'n darparu cymorth asesu a chymorth yn y gymuned i alluogi pobl dros 50 oed yng Nghymru i asesu a gwella eu hiechyd eu hunain.

    Ymarferydd iechyd cyhoeddus

    Cyfrifoldeb dros wella iechyd ymhlith unigolion, teuluoedd a chymunedau trwy atal a thrin afiechydon ac anafiadau. Yn ogystal, mae gan Ymarferydd iechyd cyhoeddus gyfrifoldeb dros hyrwyddo ymddygiadau iach.

    Ymgyngoriadau fideo

    Lle rydych chi'n siarad â meddyg neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol gan ddefnyddio'r camera fideo yn eich dyfais dros y rhyngrwyd.

    Ymgysylltu â'r cyhoedd a chleifion

    Y broses o ymgysylltu â'r cyhoedd a chleifion naill ai'n unigol neu mewn grwpiau drwy gydol y gwaith o gynllunio a dylunio ac adolygu gwasanaethau.  Y nod yw creu gwasanaethau lleol, personol ac effeithiol. Mae'r broses yn symud o wybodaeth, i adborth, i ddylanwadu a gellir ei wneud ar bob cam o'r broses.

    Mae'r ymgysylltu hwn yn cynnwys asesu anghenion, penderfyniadau am flaenoriaethau a strategaethau, gwella gwasanaethau, caffael a chontractio a monitro a rheoli perfformiad. Gallwch ddysgu mwy am y tîm Ymgysylltu yma (agor mewn dolen newydd).

    Ymgysylltu clinigol

    Dyma gyfraniad clinigwyr wrth wneud penderfyniadau am ofal cleifion. Fel wyneb cyhoeddus y sefydliad a chyda mewnwelediad unigryw i anghenion cleifion, mae hyn yn hanfodol i ddod o hyd i atebion i broblemau clinigol ac arwain newid. Mae newid gwasanaeth a orfodir heb ymgysylltiad clinigol yn debygol o fod yn aneffeithiol.

    Ymyriad cynnar

    Mae gwasanaethau ymyriad cynnar yn darparu triniaeth a chymorth i bobl sy'n profi symptomau cynnar salwch. Y nod yw darparu cymorth lefel isel i atal y person rhag datblygu anghenion mwy difrifol yn ddiweddarach.

    Ysbyty Bronglais

    Dyma un o'n prif ysbytai. Mae wedi’i leoli yn Aberystwyth yng Ngheredigion. Gallwch ddarganfod mwy am y gwasanaethau a gynigir yn ysbyty bronglais yma (agor mewn dolen newydd).

    Ysbyty Dyffryn Aman

    Ysbyty cymunedol yn Rhydaman sy'n darparu gwasanaethau cleifion mewnol ac allanol.   Gallwch gael rhagor o wybodaeth am ysbyty dyffryn aman yma (agor mewn dolen newydd).

    Ysbyty Glangwili

    Un o'n pedwar prif ysbyty. Mae yng Nghaerfyrddin. Gallwch ddarganfod mwy am y gwasanaethau a gynigir yn ysbyty glangwili yma (agor mewn dolen newydd).

    Ysbyty Llwynhelyg

    Un o’n pedwar prif ysbyty. Yn Hwlffordd, Sir Benfro. Gallwch ddysgu mwy am ein gwasanaethau yn ysbyty llwynhelyg yma (agor mewn dolen newydd).

    Ysbyty Tywysog Philip

    Un o'n pedwar prif ysbyty. Yn Llanelli, Sir Gaerfyrddin. Gallwch ddysgu mwy am wasanaethau ysbyty tywysog philip yma (agor mewn dolen newydd).

    Ysgrifennydd y bwrdd

    Mae Ysgrifennydd y Bwrdd yn gweithredu fel gwarcheidwad llywodraethu da. Mae'r rôl yn cynnwys darparu cyngor i'r Bwrdd ar bob agwedd ar lywodraethu. Sicrhau bod busnes y bwrdd iechyd yn cael ei gynnal drwy ei gyfarfodydd, ei grwpiau cynghori a’i bwyllgorau yn rhedeg yn gywir.

    Bydd Ysgrifennydd y bwrdd yn sicrhau bod gan aelodau’r bwrdd yr wybodaeth gywir i’w galluogi i wneud penderfyniadau gwybodus.  Byddant yn galluogi Aelodau’r Bwrdd i fonitro cydymffurfiad y sefydliad â’r gyfraith, rheolau sefydlog a’r fframwaith llywodraethu ac atebolrwydd a osodwyd gan Lywodraeth Cymru.

    Yn ôl i'r brig

    Dilynwch ni ar:
    Rhannwch: