Technoleg arloesol yn cynnig gobaith i fenywod beichiog

30 Ebrill 2025

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda wedi cyflwyno technoleg newydd arloesol sy’n addo trawsnewid profiad menywod beichiog sy’n byw gyda Diabetes Math 1.

Mae menywod sydd eisoes yn feichiog neu’n bwriadu beichiogrwydd yn cael cynnig ‘pancreas artiffisial’ sy’n cynnwys pwmp inswlin, synhwyrydd glwcos, ac algorithm datblygedig sy’n rhedeg ar ap ffôn symudol.

Yna bydd y pancreas artiffisial yn cyfrifo ac yn darparu'r dosau inswlin manwl cywir sydd eu hangen cyn ac yn ystod beichiogrwydd.

Dywedodd Dr Lisa Forrest, Meddyg Ymgynghorol, Diabetes a Meddygaeth Gyffredinol yn Hywel Dda: “Mae menywod â diabetes Math 1 yn aml yn cael anawsterau i reoli eu lefelau glwcos cyn ac yn ystod beichiogrwydd. Gall hyn arwain at gymhlethdodau i fabanod newydd-anedig, megis genedigaeth gynamserol, pwysau geni uchel, a’r angen am ofal dwys.

“Fodd bynnag, dangoswyd bod lleihau lefelau glwcos yn y gwaed cyn ac yn ystod beichiogrwydd yn lleihau’r risg o ganlyniadau andwyol difrifol, gan gynnwys namau geni, marw-enedigaeth, a marwolaeth newyddenedigol.”

“Gall y ‘pancreas artiffisial’ hwn drawsnewid profiad y menywod hyn o feichiogrwydd – gan helpu i wneud yr amser arbennig hwn ym mywyd menyw yn llai o straen ac yn fwy pleserus.”

Derbyniodd tîm diabetes Hywel Dda hyfforddiant ar y dechnoleg hon yn ystod mis Gorffennaf a mis Tachwedd 2024 ac roeddent yn gyffrous i fod yn un o’r ysbytai cyntaf yng Nghymru i gynnig y dechnoleg yn rheolaidd i bob beichiogrwydd newydd y mae Diabetes Math 1 yn effeithio arnynt.

Ym mis Rhagfyr 2024, cychwynnwyd wyth o fenywod sy’n byw gyda diabetes Math 1 ac a oedd yn feichiog neu’n cynllunio beichiogrwydd ar yr Ypsopump (pwmp inswlin) ochr yn ochr ag Algorithm dolen gaeedig hybrid CAM APS FX

Parhaodd Lisa: “Roedd adroddiad a gyhoeddwyd yn 2023 yn edrych ar y defnydd o dechnoleg ‘pancreas artiffisial’ gyda’r pwmp inswlin ac algorithm dolen gaeedig hybrid CAM APS FX yn ystod beichiogrwydd.

“O’i gymharu â dulliau therapi inswlin traddodiadol roedd menywod a ddefnyddiodd y dechnoleg yn ystod beichiogrwydd yn treulio mwy o amser gyda’u lefelau glwcos yn yr ystod targed beichiogrwydd, yn llai tebygol o gael cymhlethdodau pwysedd gwaed yn ystod beichiogrwydd ac yn ennill llai o bwysau.

“Fe wnaethant adrodd hefyd fod defnyddio’r system yn lleihau’r gofynion corfforol, meddyliol ac emosiynol o reoli eu diabetes ac yn cynyddu eu hyder i gyrraedd targedau glwcos, yn gwella cwsg ac yn lleihau eu straen a’u pryder.”

Mae Michelle Jones o Aberdaugleddau yn un o'r darpar famau sydd wedi elwa o'r driniaeth pancreas artiffisial.

“Roedd gen i bryderon am feichiogrwydd. Cefais ddiagnosis o Diabetes Math 1 pan oeddwn tua 19 ac rwy'n 36 nawr. Pan oeddwn yn fy 20au, cefais fy rhybuddio am fy lefelau siwgr yn y gwaed a pha mor dan reolaeth y byddai angen iddynt fod yn ystod beichiogrwydd, oherwydd mae risg i chi a'r babi. Fy mhrif bryder oedd i'r babi - pethau fel camesgoriad a marw-enedigaethau neu namau geni.

Pan ddywedodd Michelle wrth y tîm diabetes ei bod am geisio cael babi, roedd yn defnyddio beiro diabetes.

“Roedd y tîm yn monitro fy lefelau siwgr yn y gwaed i sicrhau eu bod yn y lle gorau y gallent fod. Ond ni allwn gael y canlyniadau yr oeddwn eu hangen gyda’r beiros, felly fe wnaethon nhw fy rhoi ar y pwmp wedyn.

“Mae’r pancreas artiffisial newydd newid popeth a dweud y gwir. Weithiau, os nad yw eich lefelau siwgr yn y gwaed yn amrywio, mae’n rhoi’r hyder hwnnw i chi, a’r ychydig o sicrwydd y bydd yn eich helpu i gywiro eich lefelau. Mae wedi rhoi rheolaeth dynnach i mi gyda fy lefelau glwcos.”

Mantais arall i Michelle yw y gall tîm diabetes Hywel Dda fonitro ei lefelau o bell, sy’n golygu nad oes rhaid iddi deithio i Ysbyty Glangwili yng Nghaerfyrddin ar gyfer pob apwyntiad.

“Gall y tîm fy monitro trwy’r ap, fel y gallant lawrlwytho fy holl ddata,” esboniodd Michelle. “Bob pythefnos maen nhw’n gallu dod â fy nata i fyny ar y cyfrifiadur a gallaf gael apwyntiad galwad ffôn sy’n arbed awr yn y car i Ysbyty Glangwili. Rwy’n dal i fynd i apwyntiadau ond ddim mor aml.

“Rwy’n gobeithio y bydd menywod eraill yn cael yr un cyfleoedd ag a gefais.”

Dechreuwyd cyflwyno’r dechnoleg ‘pancreas artiffisial’ yn genedlaethol ym mis Hydref 2024 gyda’r nod o gynnig y dechnoleg hon i bob menyw feichiog sy’n byw gyda diabetes math 1 erbyn mis Mawrth 2027.

Mae'r dechnoleg hefyd ar gael i unrhyw unigolyn sy'n cynllunio beichiogrwydd gyda Diabetes Math 1 ac i gael rhagor o wybodaeth siaradwch â'u tîm arbenigol.

Dywedodd Mark Henwood, Cyfarwyddwr Meddygol Dros Dro yn Hywel Dda: “Rwy’n falch iawn o’r gwaith arloesol sy’n cael ei wneud gan ein tîm diabetes anhygoel. Bydd y dechnoleg artiffisial yn trawsnewid profiadau menywod sy’n byw gyda Diabetes Math 1 ac yn helpu i wneud eu beichiogrwydd yn brofiad mwy diogel gyda llai o straen.”

DIWEDD

LLUN: O'r chwith i'r dde Amanda Hunter (Nyrs Diabetes Arbennigol); Lisa Forrest (Meddyg Ymgynghorol Diabetes); Ann-Marie Martin (Deietegydd Diabetes Arbennigol) ac Esther Turner (Nyrs Diabetes Arbennigol).