Bwrdd Iechyd i adnewyddu strategaeth ar gyfer canolbarth a gorllewin Cymru iachach

Bydd Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda yn adnewyddu ei strategaeth ac yn ystyried newidiadau pellach sydd eu hangen i ddarparu gofal diogel, o ansawdd a chynaliadwy ar draws ysbytai, a lleoliadau sylfaenol a chymunedol, mewn cyfarfod bwrdd y cytunwyd arno heddiw (dydd Iau 28 Tachwedd 2024). 

Clywodd y Bwrdd gyfuniad o resymau pam fod gwasanaethau iechyd o dan bwysau sylweddol ar draws y DU, a’r heriau penodol yng ngorllewin Cymru. 

Mae strategaeth y Bwrdd, Canolbarth a Gorllewin Cymru Iachach, a gyhoeddwyd yn 2018, yn manylu ar y materion sy’n ymwneud â darparu gofal ar draws lleoliad mawr a gwledig yn bennaf, gyda rhai gwasanaethau’n cael eu darparu ar draws sawl safle. 

Gweledigaeth y strategaeth yw mwy o ofal ataliol, a darpariaeth mewn lleoliadau cymunedol pryd bynnag y bo modd. 

Meddai Lee Davies, Cyfarwyddwr Gweithredol Strategaeth a Chynllunio: “Erys y weledigaeth, felly mae’n werth rhoi sicrwydd i bobl nad newid cyfeiriad radical yw hwn ond yn hytrach mireinio’r modd yr ydym yn cyflawni’r strategaeth yn yr amgylchedd presennol, sy’n wahanol i’r hyn ydoedd chwe blynedd yn ôl. Rydym yn awyddus i ymgysylltu a gweithio gyda’n cymunedau o staff, cleifion, partneriaid a’n poblogaeth leol i adnewyddu ein strategaeth.” 

Mewn cyfarfod heddiw, cydnabu’r Bwrdd Iechyd fod cyflawniadau wedi’u gwneud, er enghraifft cefnogi mwy o gleifion yn y gymuned, gwella cynaliadwyedd staff nyrsio, a dod â rhai gwasanaethau ynghyd yn llwyddiannus. 

Fodd bynnag, mae heriau wedi parhau, ac mewn rhai meysydd maen nhw wedi gwaethygu. 

Un o alluogwyr allweddol y strategaeth bresennol yw dibynnu ar y bwriad i sicrhau a darparu Ysbyty newydd ar gyfer Gofal Brys a Gofal wedi’i Gynllunio yn ne ardal Hywel Dda. Amcangyfrifir y bydd darparu ysbyty newydd, os caiff ei gyflawni, gan nad yw cymorth ariannol wedi'i sicrhau eto, yn debygol o fod o leiaf 10 mlynedd o nawr. 

Yn y cyfamser, clywodd y Bwrdd fod gwasanaethau ar draws y DU wedi cydgrynhoi a safonau wedi cynyddu ac mae risg i Hywel Dda ddisgyn yn sylweddol y tu ôl i feysydd eraill gyda chanlyniadau i ofal cleifion a recriwtio staff. 

Dywedodd Mr Davies: “Mae’r pandemig a’r oedi dilynol yn y rhaglen wedi golygu bod yr amserlen ar gyfer cyflawni’r rhaglen, yn enwedig y rhwydwaith ysbytai newydd, yn sylweddol hirach na’r disgwyl. Mae’n debygol iawn bellach na fyddai’r ysbyty newydd yn weithredol am o leiaf ddegawd. 

“Wrth dderbyn na fydd ysbyty newydd yn weithredol yn y dyfodol agos, bydd angen ystyried y newidiadau allweddol i wasanaethau a ddatglowyd trwy ysbyty newydd yn awr cyn cyfleuster newydd ac o fewn ysbytai presennol.” 

Mae gwaith i gefnogi gwasanaethau bregus dros dro ysbyty newydd eisoes wedi dechrau trwy raglen waith o'r enw Cynllun Gwasanaethau Clinigol. 

Mae staff, gan gynnwys clinigwyr, sy’n gweithio gyda rhanddeiliaid a chynrychiolwyr cleifion wedi adolygu materion a heriau a wynebwyd, wedi cytuno ar safonau gofynnol, ac wedi datblygu opsiynau drafft ar gyfer naw gwasanaeth bregus. 

Y naw gwasanaeth yw Gofal Critigol, Llawfeddygaeth Gyffredinol Frys, Strôc, Endosgopi, Radioleg, Dermatoleg, Offthalmoleg, Orthopedeg ac Wroleg. Maent yn wasanaethau sydd angen newid a chymorth i barhau i ddarparu gofal yn ddiogel yn y tymor canolig. 

Cytunodd y Bwrdd fod y rhaglen yn paratoi ar gyfer ymgynghoriad cyhoeddus i gynnwys rhagor o staff a chymunedau yn y gwaith hwn. Bydd cwmpas a materion ar gyfer ymgynghoriad yn y dyfodol, gan gynnwys yr opsiynau, yn cael eu paratoi ar gyfer cyfarfod nesaf y Bwrdd Iechyd ar ddiwedd Ionawr 2025. 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Gweithredol Strategaeth a Chynllunio Lee Davies: “Yn absenoldeb ysbyty newydd yn ne ein hardal i fynd i’r afael â heriau, mae angen i ni ystyried opsiynau eraill i ddwyn rhai o’n gwasanaethau ynghyd. Rydym yn rhagweld y bydd y model sy’n dod i’r amlwg, wedi’i lywio gan waith ar y Cynllun Gwasanaethau Clinigol, yn ceisio adeiladu ar gryfderau pob un o’r safleoedd ysbyty mewn ffordd sy’n adeiladu meysydd arbenigedd cyflenwol.” 

Hefyd, cafodd y Bwrdd adroddiad ar ddatblygu cynllun strategol ar gyfer gofal sylfaenol (sef y gwasanaethau a ddarperir gan gontractwyr megis meddygfeydd, gwasanaethau deintyddol, practisau optometreg, a fferyllfeydd cymunedol) a gofal cymunedol.  

Siaradodd y Bwrdd Iechyd â staff a chymunedau yn ystod mis Medi a mis Hydref fel rhan o’r rhaglen ymgysylltu gynnar o’r enw Fy Iechyd, Fy Newis. Mae adborth wedi'i adolygu, ac mae themâu cyffredin yn cynnwys cymorth ar gyfer ffyrdd mwy integredig o weithio, gwella mynediad at ofal, yn ogystal â gwella gwybodaeth am yr ystod o wasanaethau gofal cymunedol a sylfaenol sydd ar gael. 

Bydd gwaith pellach yn cael ei wneud i ddatblygu opsiynau drafft ar gyfer gwasanaethau sylfaenol a chymunedol. 

Disgwylir i ddiweddariadau ar y cynnydd tuag at ymgynghori ar gyfer gwasanaethau ysbyty (CSP), a datblygu opsiynau ar gyfer gwasanaethau sylfaenol a chymunedol gael eu trafod eto gan y Bwrdd Iechyd ym mis Ionawr 2025. 

Gall y rheini sydd â diddordeb mewn cymryd rhan mewn ymgysylltu yn y dyfodol neu a hoffai gael y wybodaeth ddiweddaraf am waith y bwrdd iechyd ymuno â chynllun ymgysylltu Hywel Dda Siarad Iechyd/Talking Health (agor mewn dolen newydd).