Artistiaid a beirdd lleol yn cael eu dewis i wella amgylchedd cleifion mewn uned newydd

25 Hydref 2024

Bydd harddwch Ceredigion a thirweddau cyfagos yn ysbrydoliaeth i artistiaid a beirdd a ddewisir i wella amgylchedd cleifion uned trin canser newydd Ysbyty Bronglais.

Dechreuodd gwaith ym mis Mai ar y datblygiad gwerth £3 miliwn i ailfodelu ac ailbwrpasu’r cyfleuster presennol i ddarparu amgylchedd gofal iechyd modern a chroesawgar yn dilyn cefnogaeth leol enfawr a chodi arian ar gyfer Apêl Cemo Bronglais.

Ochr yn ochr â chynllunio ar gyfer brics a morter, mae Grŵp Celf Gyhoeddus gyda chynrychiolwyr staff a chleifion wedi gweithio gyda’i gilydd i gyd-greu gweledigaeth artistig ar gyfer yr uned:

“Tynnu ar ein hamgylchedd hardd i’n helpu i feithrin ein cleifion trwy ddewis lliwiau, siapiau a delweddau sy’n adlewyrchu llonyddwch a dibynadwyedd natur.”

Dywedodd Rachel Bran, Uwch Nyrs yn y Gwasanaethau Canser yn Ysbyty Bronglais: “Ni ellir gorbwysleisio pa mor bwysig yw rôl celf wrth greu amgylchedd sy’n hybu iachâd a thawelwch.

“Rydym yn hynod o ffodus bod gennym gymaint o dalentau lleol, anhygoel yn ymwneud â chreu amgylchedd hardd i’n helpu i feithrin cleifion a darparu ymdeimlad o ddiogelwch, preifatrwydd, urddas, cysur a thawelwch.”

Mae'n bleser gan Grŵp Celf Cyhoeddus Uned Trin Canser BGH gadarnhau mai Catrin Jones yw'r artist arweiniol ar gyfer y prosiect hwn.

Yn enedigol o Geredigion, mae Catrin yn artist gwydr pensaernïol Cymreig gyda dros 30 mlynedd o brofiad mewn creu gwaith celf ar gyfer lleoliadau gofal iechyd.

Mae Catrin yn gweithio ar gyfres o bum murlun tirwedd ar raddfa fawr, a fydd yn rhoi’r argraff o bellter a thawelwch ar gyfer y dderbynfa, y mannau aros a’r ystafell driniaeth, gan dynnu ar lwybr yr afon Leri.

Mae'r cynllun lliw wedi'i ysbrydoli gan nawsfwrdd a wnaed gan aelodau staff a'r dirwedd ei hun.  Bydd tonau gwanwyn glas, gwyrdd a niwtral sy'n gysylltiedig â natur yn cael eu defnyddio i hyrwyddo amgylchedd iachau, a chynhyrchu teimladau lleddfol trwy ymdeimlad o ofod, golau a thawelwch.

Dywedodd Catrin: “Mae’n wych bod yn rhan o’r prosiect pwysig hwn a fydd yn gwella profiad cleifion â chanser am flynyddoedd lawer i ddod.

“Rwyf wedi creu tirweddau dychmygol ar hyd llwybr y Leri, sy’n rhoi’r argraff o dir a môr. Maent yn atgofio mannau lle mae'r afon yn chwyrlïo o gwmpas ac yn llifo dros greigiau i gyrs, a thrawsnewidiadau i'r môr. Mae hefyd yn cyfeirio at y tirweddau mawnog sy'n unigryw yn ecolegol, a'r aber lle mae'r afon yn ymuno â'r môr.

“Mae coed ffawydd a derw hynafol hefyd yn cael eu cynrychioli, yn symbol o gryfder, gwytnwch a dygnwch, ac fe'i gelwir hefyd yn goeden ddymuno, a ddefnyddir fel swyn lwc dda.”

Ochr yn ochr â Catrin, mae artistiaid a beirdd lleol ychwanegol hefyd wedi’u dewis i greu amgylchedd amyneddgar sy’n dawel, yn ddiogel, yn gartrefol ac yn gysurlon.

Dros yr haf, bu’r artist a’r gwneuthurwr printiau o Aberystwyth Marian Haf yn gweithio gyda chleifion, staff a’r rhai sydd â chysylltiad â’r uned i greu cyfres o weithiau celf i’w harddangos.

Gyda’i gilydd gan ddefnyddio gwymon, natur a gwrthrychau a ddarganfuwyd o’r traeth, tiroedd Ysbyty Bronglais a glannau afon Leri bydd printiau haul o’r enw seianoteip yn cael eu gwneud.

Mae Eurig Salisbury, bardd, Bardd Tref Aberystwyth 2023–5 a Darlithydd Ysgrifennu Creadigol yn Adran y Gymraeg ac Astudiaethau Celtaidd Prifysgol Aberystwyth, yn creu dwy gerdd, un yn Gymraeg ac un yn Saesneg, i’w gosod ar waliau’r uned.

Bydd y cerddi'n ychwanegu'n gynnil at y gofal a ddarperir yn y cyfleuster trwy gymell darllenwyr i'w ystyried fel man o dosturi, o gymorth, ac yn y pen draw o herfeiddiad.

Bydd Marian hefyd yn ychwanegu cyfres o eiriau boglynnog o farddoniaeth Eurig mewn copr ar gyfer darn ychwanegol arbennig.

Bydd Molly Brown, un o raddedigion Ysgol Gelf Aberystwyth, yn creu cyfres o brintiau torlun leino wedi’u fframio’n arbennig ar gyfer y man aros i gleifion allanol, gan ddarlunio golygfeydd gardd ddomestig i ysgogi ymdeimlad cartrefol cyfarwydd.

A bydd Myfyrwyr a staff presennol Ysgol Gelf Aberystwyth yn creu cyfres o luniadau wedi’u hysbrydoli gan fyd natur i’w harddangos ar draws yr ystafelloedd ymgynghori a staff drwy’r uned gyfan.

Ni fyddai'r uned newydd yn Ysbyty Bronglais wedi bod yn bosibl heb ymdrechion codi arian cymunedau lleol a chyfagos. Yr arolwg hwn yw eich cyfle i rannu eich barn ar ba mor wybodus yr ydych yn teimlo am y prosiect hyd yn hyn, wrth i ni symud ymlaen i’r cam nesaf www.dweudeichdweud.biphdd.cymru.nhs.uk/prosiect-uned-ddydd-triniaeth-canser-ysbyty-bronglais